Το design υπάρχει παντού. Δεν μιλάμε για υποκειμενικές έννοιες όπως «ομορφιά», αλλά για την προηγμένη εμπειρία του χρήστη ενός χώρου. Ζητούμενα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής είναι η λειτουργικότητα, η άνεση, η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, η υψηλή αισθητική, η οικολογία. Συχνά, βέβαια ένα από τα ζητούμενα αυτά συναντάται περισσότερο σε μια κατηγορία χώρων. Για παράδειγμα, στις τουαλέτες: χώρους που παραδοσιακά ανταποκρίνονταν μόνο στο ζητούμενο της λειτουργικότητας. Ένα επαναστατικό εγχείρημα μεγάλης κλίμακας επιχειρεί να το αλλάξει αυτό. Ο λόγος για το Tokyo Toilet Project.
Οι δημόσιες τουαλέτες όπως δεν τις έχετε ξαναδεί
Αυτό είναι το motto του φιλόδοξου ιαπωνικού project, το οποίο καλεί 16 αρχιτέκτονες να σχεδιάσουν επαναστατικές τουαλέτες για τα πάρκα της επαρχίας Shibuya. Μεταξύ αυτών, δημιουργοί παγκοσμίου φήμης, όπως ο Toyo Ito, ο Kengo Kuma και ο Tadao Ando. Με ορίζοντα υλοποίησης ως το 2021, το κάθε design είναι μοναδικό και καινοτόμο. Εξάλλου, στόχος του Tokyo Toilet Project είναι η προβολή της ιαπωνικής κουλτούρας της φιλοξενίας. Παρακάτω, σας παρουσιάζουμε μερικά από τα έργα που έχουν ήδη υλοποιηθεί και ελκύουν τα βλέμματα.
Διαφάνεια: Shigeru Ban
Το συγκεκριμένο design πρωταγωνιστεί ακόμα και σε δελτία ειδήσεων, κι όχι άδικα. Ποιος θα περίμενε ένας τόσο ιδιωτικός χώρος να είναι ανοιχτός προς το δημόσιο; Ο βραβευμένος με βραβείο Pritzker αρχιτέκτονας Shigeru Ban κατάφερε να συνδυάσει τα δύο στοιχεία με ένα μοναδικό εύρημα: τη διαφάνεια.
Το περίβλημα των τουαλετών αποτελείται από διαφανείς τοίχους. Μέσω αυτών, κανείς μπορεί να ελέγξει το αν η τουαλέτα είναι κενή αλλά και την καθαριότητα αυτής ήδη πολλά μέτρα μακριά από την είσοδο. Νέες τεχνολογίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στο design: μόλις κλειδωθεί η πόρτα, το τζάμι θολώνει, προσδίδοντας την απαιτούμενη ιδιωτικότητα στο χώρο. Τα τοιχώματα φέρουν μπλε και πράσινους χρωματισμούς, που επιδιώκουν την ενσωμάτωση του αρχιτεκτονήματος με τη γύρω φύτευση. Σε ένα ακόμα σημείο που τοποθετείται η ίδια κατασκευή, κυριαρχούν το πορτοκαλί και το κόκκινο, καθώς δίπλα βρίσκονται έντονα βαμμένα παιδικά παιχνίδια.
Το κτίριο ως αντικείμενο: Wonderwall
Αντλώντας έμπνευση από την προϊστορική ιαπωνική αρχιτεκτονική, το γραφείο Wonderwall δημιούργησε έναν μονολιθικό όγκο. Το σκυρόδεμα χρησιμοποιείται ευρέως, τα ανοίγματα απουσιάζουν και οι τουαλέτες μοιάζουν περισσότερο με ένα αντικείμενο παρά με ένα κτίριο. Έτσι, ο όγκος ενοποιείται με τον αστικό εξοπλισμό (καθιστικά, υπαίθρια παιχνίδια κλπ.). Παράλληλα, προβάλλεται ένα διαχρονικό design που απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή περιορισμένων δυνατοτήτων. Η κατασκευή αποτελείται από 15 τοίχους από σκυρόδεμα που μοιάζουν να έχουν τοποθετηθεί τυχαία. Στην πραγματικότητα, η μάζα φέρει κενά, μέσα στα οποία «κρύβονται» οι είσοδοι των τουαλετών. Αν προσέξετε λεπτομερώς τις φωτογραφίες, παρατηρείτε ότι το σκυρόδεμα φέρει επάνω του ίχνη ξύλου, στοιχείο που ενσωματώνει την κατασκευή με το χώμα και τη φύτευση του πάρκου στο οποίο τοποθετείται.
Αντίθεση: Nao Tamura
Το ιδιαίτερο περιβάλλον στο οποίο χωροθετούνται οι τουαλέτες αυτές απαιτεί ισχυρές ιδέες. Η αρχιτέκτονας Nao Tamura κατάφερε να ενσωματώσει σε ένα τριγωνικό οικόπεδο ένα αυστηρό κόκκινο όγκο, που έρχεται σε αντίθεση με το βιομηχανικό αστικό περιβάλλον γύρω του. Η γεωμετρία βασίζεται στο Origata, την παραδοσιακή ιαπωνική τεχνική τυλίγματος δώρων, εκπέμποντας το μήνυμα της φιλοξενίας που αναφέραμε στην αρχή. Έτσι, λεπτά ατσάλινα φύλα μιμούνται τις τριγωνικές πτυχώσεις και δημιουργούν τις εσοχές – εισόδους των τουαλετών. Το έντονο κόκκινο χρώμα, εκτός από την αντίθεση με το περιβάλλον, λειτουργεί και ως στοιχείο που βοηθά το χρήστη να εντοπίσει εύκολα τον όγκο. Για την αρχιτέκτονα, οι δημόσιες τουαλέτες είναι ένας ασφαλής, περίκλειστος και άμεσος χώρος και όχι ένας χώρος παραμονής και συγκέντρωσης κόσμου.
Πρόσχαρο: Fumihiko Maki
Σε αντίθεση με το προηγούμενο αρχιτεκτόνημα, εδώ επιχειρείται το «άνοιγμα» προς το δημόσιο χώρο και η συγκέντρωση των χρηστών. Ο βραβευμένος με βραβείο Pritzker αρχιτέκτονας Fumihiko Maki στοχεύει στη δημιουργία ενός περιπτέρου εφοδιασμένου με τουαλέτες. 4 όγκοι από λευκούς τοίχους και θολό γυαλί που φιλοξενούν τις τουαλέτες περιτριγυρίζουν μια μικρή αυλή. Το σύνολο στεγάζεται με μια καμπύλη λευκή κατασκευή που προσδίδει πρόσχαρη αίσθηση. Η μορφολογία του αρχιτεκτονήματος προωθεί το φυσικό εξαερισμό και φωτισμό. Ταυτόχρονα, οι λευκοί καθαροί όγκοι συνυπάρχουν με την πολύ-επίπεδη κατασκευή της οροφής, με ολόκληρο το έργο να μοιάζει με παιδότοπο. Αυτή η αισθητική δε προσδίδεται τυχαία στις τουαλέτες, αφού αυτές τοποθετούνται σε ένα πάρκο με έντονο το χαρακτήρα του παιχνιδιού.
