Την Παρασκευή 21 Ιουνίου οι Θεσσαλονικείς θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν στην πιο μεγάλη αυτοοργανώμενη γιορτή Γειτονιάς της πόλης. Με μότο το «Νέος Τόπος, Άλλος Τρόπος, Μια Γειτονιά», η Πρωτοβουλία Γειτονιάς Αλεξάνδρου Σβώλου μας καλεί για έκτη συνεχόμενη χρονιά να συμμετέχουμε σε κάτι παραπάνω από ένα απλό δείπνο. Με αφορμή το φετινό Δείπνο της Άνοιξης, λοιπόν, μιλήσαμε με τον Περικλή Χατζηνάκο, μέλος της Πρωτοβουλίας, για να μάθουμε περισσότερα γύρω από τη δράση αυτή.
Η Πρωτοβουλία ξεκίνησε ως ένας τρόπος να ομορφύνει απλώς η γειτονιά της οδού Σβώλου;
Δε θα έλεγα ότι ομορφαίνουμε τη ζωή μας, αλλά ότι σε πρώτο επίπεδο παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας. Αυτό προέκυψε ως ανάγκη κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και του σκοταδιού που έπεσε μετά το κλείσιμο πολλών μαγαζιών, την κοινωνική «παγωμάρα» καθώς και μετά από κάποια ακραία φαινόμενα όπως ο αυτοπυρπολισμός ενός ανθρώπου έξω από τράπεζα που βρίσκεται στη γειτονιά μας. Τα δείγματα αυτά ώθησαν μια ομάδα ανθρώπων στο να θέσει ένα πλαίσιο αναθεώρησης της καθημερινότητας μέσα από πολιτιστικές δράσεις στο δημόσιο χώρο, ώστε η έννοια της γειτονιάς να επανέλθει στο προσκήνιο, όχι ως χωρικό αλλά ως κοινωνικό δείγμα. Δηλαδή να επιτευχθεί η βελτίωση των σχέσεων της καθημερινότητας και να δημιουργηθούν πρακτικές για την καταπολέμηση της κρίσης που περιέβαλε το κοινωνικό γίγνεσθαι. Ζήτημα είναι το πως απλοί άνθρωποι, συχνά αποκλεισμένοι από τη διαχείριση της πόλης θα μπορέσουν να τη συν-διαμορφώσουν.
Φαντάζομαι ότι πέρα από αυτό υπάρχει και ο σκοπός της δημιουργίας μιας δράσης – προτύπου που θα μπορούσε να εφαρμοσθεί οπουδήποτε και να καλεί το χρήστη του δημόσιου χώρου να αναλάβει δράση.
Βλέποντας τη φωτογραφία από ένα δείπνο σε μια γειτονιά της Βαρκελώνης, όπου οι κάτοικοι μοιράζονταν την καθημερινότητα και τα προβλήματά τους, πήραμε την απόφαση να διοργανώσουμε μια αντίστοιχη πολιτιστική πράξη στη Θεσσαλονίκη, και στη συνέχεια να εξετάσουμε το βαθμό στον οποίο αυτή θα μπορούσε όντως να ενταχθεί στη συλλογική πρακτική και κουλτούρα της γειτονιάς της Σβώλου. Αυτό μπορούμε να πούμε ότι κατέστη δυνατό μετά το τρίτο κατά σειρά Δείπνο της Άνοιξης που διοργανώθηκε το 2016.
Πάντως φαίνεται ότι ο κόσμος έχει αγκαλιάσει αυτό το κοινωνικό πείραμα που έχει πλέον στεριώσει.
Η κοινωνία της πόλης σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γνωρίζει για το Δείπνο, το οποίο δεν αποτελεί ένα φεστιβάλ που στοχεύει στη γενική κατανάλωση. Από τον πρώτο χρόνο διεξαγωγής του με το σύνθημα «Να Ξαναγίνουμε Γειτονιά» μέχρι σήμερα απευθυνόμαστε κυρίως στους κατοίκους της γειτονιάς μας, παρόλο που η γιορτή είναι δημοφιλής σε ανθρώπους από όλη την πόλη. Φέτος θέλουμε να προσελκύσουμε ακόμη περισσότερους γείτονες, αλλάζοντας τον τρόπο διεξαγωγής του Δείπνου της Άνοιξης. Έτσι, ο ίδιος ο κόσμος πρέπει να συμμετέχει ενεργά στη διοργάνωση φέρνοντας ο ίδιος το τραπέζι, την καρέκλα και το φαγητό από το σπίτι του. Μάλιστα απευθύνουμε κάλεσμα στους κατοίκους της οδού Σβώλου οι οποίοι επιθυμούν να συμμετέχουν, να συμπράξουν με τα καταστήματα και τους ενοίκους των πολυκατοικιών τους, ώστε να επεκτείνουν τη γιορτή και στην κεντρική οδό της Γειτονιάς μας.
Η μεταφορά προέκυψε από την ανάγκη για μεγαλύτερο χώρο;
Όχι. Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος αντιμετωπίζει με δυσκολία την προσαρμογή σε μια νέα κατάσταση. Θεωρούμε ότι μέσω της αλλαγής του τόπου ο κόσμος θα αναλάβει περισσότερη ενεργή δράση, θα αλλάξει δηλαδή τον τρόπο.
Το Δείπνο μεταξύ άλλων αποτελεί μια πρακτική αναβάθμισης του δημόσιου χώρου και της κοινωνικής συνοχής. Μέσα από έρευνες που πραγματοποιήθηκαν φτάσαμε στη διαπίστωση ότι το δείπνο φέρνει ανθρώπους που δεν γνωρίζονταν κοντά. Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση ενός κατοίκου της γειτονιάς ο οποίος ανέφερε ότι πλέον γνωρίζει γείτονές του, που θα βοηθήσουν σε κάποια δύσκολη στιγμή του. Όσον αφορά το δημόσιο χώρο, θεωρούμε ότι το Δείπνο μπορεί να αποτελέσει παράγοντα αναβάθμισής του. Για αυτό το λόγο θα δημιουργηθούν ράμπες στο Ιπποδρόμιο για την πρόσβαση των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Επομένως, υπάρχει πρόθεση εξάλειψης της περιθωριοποίησης κάποιων χρηστών του δημόσιου χώρου από αυτόν;
Φέτος στοχεύουμε περισσότερο από ποτέ σε αυτό. Έχει δημιουργηθεί ένας χάρτης σε μορφή Braille ο οποίος θα τοποθετηθεί έξω από το Κέντρο Ιστορίας ώστε να μπορούν να περιηγηθούν τα άτομα με προβλήματα όρασης στο χώρο αλλά και να ενημερωθούν για το πλαίσιο της δράσης. Επίσης, αναγνωρίζουμε την ιδιαίτερη κοινωνική φύση της περιοχής του Ιπποδρόμου, και την παρουσία πρώην ή νυν εξαρτημένων ατόμων. Για αυτό στο χώρο θα υπάρχουν προγράμματα αυτοβοήθειας αλλά και σύμβουλοι απεξάρτησης. Το Χριστιανικό Στέκι, που αποτελεί φορέα της Ευαγγελικής Εκκλησίας – το οποίο διενεργεί συσσίτια σε μόνιμη βάση – όπως και η Ορθόδοξη Εκκλησία θα είναι αρωγοί μας σε μια ασυνήθιστη, για τα ελληνικά δεδομένα, προσπάθεια σύμπραξης των δυο Εκκλησιών. Θα δείτε λοιπόν ένα σύνθετο κοινωνικό κράμα ανθρώπων με διαφορετικές καταγωγές, θρησκείες και ανέσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο συμπερίληψης όλων των πολιτών γίνεται και η προσέγγιση του 40ου Ιωαννίδειου Δημοτικού Σχολείου, της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης;
Θεωρούμε ότι οι φορείς που ανέφερες είναι ζωτικοί οργανισμοί της Γειτονιάς μας και ως Πρωτοβουλία, επιδιώκουμε συχνά την συνεργασία. Μεταξύ άλλων προσπαθούμε να αναδείξουμε και να εμπλουτίσουμε την σημασία και την λειτουργία των δημόσιων κτιρίων, πραγματοποιώντας δράσεις και συνελεύσεις σε αυτά.
Πέρα από την κύρια δράση, έχουν προγραμματιστεί και άλλες παράλληλες που στοχεύουν στην οικειοποίηση του χώρου, όπως η δενδροφύτευση που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 20 Ιουνίου στην Πλατεία Ιπποδρομίου. Είμαστε σίγουροι/ες πως αν κατέβουν γείτονες που κατοικούν στο Ιπποδρόμιο και συμμετάσχουν στις φυτεύσεις, η αντίληψή τους για τον χώρο της πλατείας θα αλλάξει. Ο άνθρωπος θα έρθει πιο κοντά με τον τόπο όπου ζει.
Έχεις κάποιο μήνυμα προς κάποιον κάτοικο της πόλης που ενδεχομένως θα ήθελε να ευαισθητοποιηθεί;
Θα ήταν ευχή μας η κοινωνική αυτή πρακτική να μεταπηδήσει και σε άλλα σημεία του αστικού ιστού. Προσκαλούμε τους κατοίκους από κάθε γωνία της πόλης να έλθουν και να δουν τα σημεία κλειδιά, τα σημεία που τους ενδιαφέρουν και να μας προσεγγίσουν ώστε αυτή η πρακτική να γίνει ντόμινο και σε άλλες γειτονιές της πόλης.
Το πλήρες πρόγραμμα για το Δείπνο της Άνοιξης 2019 μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Μείνετε συντονισμένοι για το δεύτερο μέρος της συνέντευξης με τον Περικλή Χατζηνάκο πάνω στο Πάρκο Τσέπης της Γειτονιάς της Σβώλου και τη μετατροπή ενός κενού οικοπέδου σε έναν κοινωνικά δραστήριο δημόσιο χώρο.
Το Δείπνο της Άνοιξης.
Παρασκευή 21 Ιουνίου.
Ώρες γιορτής: Από τις 17:30 ως τις 23:30 στην Πλατεία Ιπποδρομίου.
Featured Image: Grigoris Vasileiadis Photography
