Αν κάνεις μία αναζήτηση αυτή τη στιγμή στο διαδίκτυο με τις λέξεις αδέσποτα κορμιά, δυστυχώς δε θα βρεθούν στην οθόνη σου πληροφορίες για το σπουδαίο ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου, αλλά μία σωρεία άρθρων για «το ντοκιμαντέρ που δίχασε» και τις διαμαρτυρίες έξω από το κτίριο του Ολύμπιον στη Θεσσαλονίκη. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αντιστρέψουμε το αφήγημα και να επικεντρωθούμε στην ουσία του ντοκιμαντέρ Αδέσποτα Κορμιά της Ελίνας Ψύκου, που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του σε ένα κατάμεστο Ολύμπιον την Τρίτη, 12 Μαρτίου.
Τα Αδέσποτα Κορμιά είναι μία ταινία δρόμου με έμφαση στην αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος
Σε μία Ευρώπη που συχνά καυχιέται για την προοδευτικότητά της και την πάταξη του συντηρητισμού, το ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου είναι μία υπενθύμιση για την πραγματικότητα με την οποία έρχονται αντιμέτωπες πολλές γυναίκες σε διαφορετικές χώρες.
Η Ρόμπιν στη Μάλτα μαθαίνει ότι είναι έγκυος, όμως δεν θέλει να γίνει μητέρα. Η άμβλωση στη χώρα της δεν αποτελεί επιλογή, καθώς απαγορεύεται καθολικά για όλες τις γυναίκες. Για τη Ρόμπιν, η μόνη επιλογή είναι να ταξιδέψει στη γειτονική Σικελία, έτσι ώστε να μπορέσει να έχει πρόσβαση στη νόμιμη και ασφαλή άμβλωση.
Η Κατερίνα από την Ιταλία θέλει να γίνει μητέρα, ωστόσο η χώρα της επιτρέπει την εξωσωματική γονιμοποίηση μόνο σε ετερόφυλα ζευγάρια, και όχι σε single γυναίκες ή ζευγάρια ατόμων του ίδιου φύλου. Έτσι, εκείνη ετοιμάζεται να ταξιδέψει στην Αθήνα, ώστε να προχωρήσει τη διαδικασία και να καταφέρει να γίνει μητέρα.
Η Κική, μία γυναίκα που επί δύο περίπου δεκαετίες ήρθε αντιμέτωπη με τη νόσο του κινητικού νευρώνα, αναζητά ένα αξιοπρεπές τέλος στη ζωή της, τη στιγμή που η ευθανασία στην Ελλάδα είναι ακόμα παράνομη. Η κοντινότερη επιλογή για τη δική της λύτρωση είναι η Ελβετία, όπου η υποβοηθούμενη αυτοκτονία θεωρείται νόμιμη εδώ και δεκαετίες.
Σε αυτό το ταξίδι από τη Μάλτα στην Ιταλία και από την Ελλάδα στην Ελβέτια, συναντάμε και άλλες γυναικείες φιγούρες που βιώνουν αυτούς τους περιορισμούς άμεσα και έμμεσα
Αυτό το ταξίδι προϋποθέτει και τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους, κάτι που το ντοκιμαντέρ της Ψύκου θίγει από την πολύ αρχή. Η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση ή η ευθανασία, για πολλές γυναίκες της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν προνόμιο και όχι αναφαίρετο δικαίωμα, όπως ίσως θα περιμέναμε. Η σκηνοθέτρια προσεγγίζει τις ιστορίες αυτών των γυναικών με στοργή και σεβασμό, τοποθετώντας τες στο επίκεντρο της ιστορίας που θέλει να αφηγηθεί. Την ίδια στιγμή, στο ντοκιμαντέρ ακούγονται και οι φωνές ατόμων που είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με όλα τα παραπάνω, δίνοντας σάρκα και οστά στα επιχειρήματα που πολλές φορές μας φαντάζουν παράλογα όταν εμφανίζονται στους τίτλους των ειδήσεων.
Σε μία Ευρώπη, αλλά και σε έναν ολόκληρο κόσμο όπου γίνονται διαρκώς προσπάθειες υπονόμευσης των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών και της σωματικής αυτονομίας των ατόμων, το ντοκιμαντέρ της Ψύκου είναι απαραίτητο. Ρίχνοντας φως σε έννοιες όπως ο «τουρισμός των αμβλώσεων», ο «τουρισμός της εξωσωματικής» ή ο «τουρισμός της ευθανασίας», τα Αδέσποτα Κορμιά αποδεικνύουν πως αυτός ο τουρισμός πέρα από μία πολύ επικερδής επιχείρηση του ανδροκρατούμενου κόσμου, είναι κι ένα κυνήγι ελευθερίας.
Σαν επίλογο, θα κρατήσω τα λόγια της ίδια της Ελίνας Ψύκου σχετικά με τον τίτλο που επέλεξε να δώσει στην ταινία της. Τα κορμιά αυτά είναι αδέσποτα, γιατί τριγυρνούν μέσα σε μία Ευρώπη αναζητώντας την ελευθερία τους. Ταυτόχρονα, τα κορμιά αυτά είναι αδέσποτα, γιατί δεν επιδέχονται κανέναν δεσπότη, κανένα αφεντικό που να μπορεί να τα εξουσιάσει.
