Αυτό είναι ένα ακόμα «Οι σκέψεις που έκανα βλέποντας…» και αυτή είναι η ταινία που καθιστά την Justine Triet την τρίτη γυναίκα στην ιστορία του Φεστιβάλ των Καννών που κερδίζει Χρυσό Φοίνικα. Έχουν περάσει σχεδόν τρεις ημέρες από τότε που την είδα στη γεμάτη ταράτσα της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, και είναι από αυτές τις ταινίες που ακόμα τις σκέφτομαι. Κανονικά, θα έπρεπε να πω και άλλο μία ακόμα πληροφορία που να περιλαμβάνει τον αριθμό «3» για να νιώθω καλά χωρίς να το σκέφτομαι πριν κοιμηθώ, αλλά δεν έχω, οπότε συνεχίζω.
Anatomy of a Fall. Ένας τίτλος τόσο αλληγορικός και τόσο κυριολεκτικός, αλλά αυτό θα το αντιληφθείς στο τέλος της. Μπορεί και όχι. Μέσα σε όσες σκέψεις έχω ήδη κάνει για την ταινία, για ένα πράγμα μένει σε σταθερή τροχιά η γνώμη μου: Αυτή την ταινία όλ@ θα την αντιληφθούν διαφορετικά, και ίσως όλες οι απόψεις να είναι σωστές. Ή και λάθος.
Η Ιστορία
Η ιστορία του Anatomy of A Fall ξεκινά με έναν διάλογο. Μια συνέντευξη ανάμεσα στην κεντρική ηρωίδα, τη Sandra (με την εξαιρετική ερμηνεία της Sandra Hüller), και μια δημοσιογράφο που μας εισάγει στο σπίτι και στον κόσμο της πρωταγωνίστριάς μας. Η συζήτησή τους περιστρέφεται γύρω από το έργο της Sandra, τα βιβλία και τις ιστορίες της. Ή τουλάχιστον προσπαθεί, αφού ο άνδρας της, ο όποιος βρίσκεται στον επάνω όροφο, δείχνει φανερά την ενόχληση του ως προς την παρουσία της δημοσιογράφου στο σπίτι τους, βάζοντας στο τέρμα μια εναλλακτική εκτέλεση του P.I.M.P του 50 Cent ft. Snoop Dog (εσύ που βρήκες το reference – high five). Η δημοσιογράφος φεύγει, και η επόμενη μέρα έρχεται, όπου ο Daniel, ο γιος της Sandra, γυρνώντας από το σχολείο βρίσκει νεκρό τον πατέρα του μπροστά στο σπίτι τους. Και η ανατομία της πτώσης αρχίζει.
Η αισθητική
Χωρίς να υπάρχει σαφής εξήγηση, πληροφορίες, μάρτυρες, αιτία ή αφορμή, κι ενώ η αστυνομία προσπαθεί να καταλάβει τι ακριβώς έχει συμβεί, η Sandra μαζί με τον δικηγόρο της προσπαθούν να βρουν την αλήθεια. Την αλήθεια της Sandra, την αλήθεια του άνδρα της, την αλήθεια του Daniel και όλα τα μυστήρια που κρύβονται πίσω από αυτό το τραγικό γεγονός. Το Anatomy of a Fall είναι ένα slow-burning, whodunnit δικαστικό δράμα, που σε καμία στιγμή του δεν σου κάνει τη χάρη να σε καθησυχάσει. Τα πλάνα αλά Ruben Ostlund και η σκηνοθετική ματιά της Triet σε καθοδηγούν αριστοτεχνικά σε όλες τις στιγμές της Sandra, όσο προσπαθεί να λύσει τα δικά της μυστήρια, να αναλογιστεί τις δικές της πτώσεις, αλλά και να υπερασπιστεί τον εαυτό της που πλέον είναι απαραίτητο. Αυτό που ίσως δεν φαντάζεται, ή δεν έχει προβλέψει, είναι το πόσο σημαντικό ρόλο θα παίξει ο Daniel σε αυτή την υπόθεση.
Τα συναισθήματα
Μέχρι περίπου τη μέση της ταινίας αναρωτιόμουν πραγματικά πώς ένα σχετικά decent δικαστικό δράμα που είχα δει μέχρι εκείνη τη στιγμή κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα. Μπορεί όλοι οι θεσμοί των βραβείων να έχουν τα δικά τους παρασκήνια συμφερόντων, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι μια ταινία βραβεύεται για κάποιους λόγους και όχι μόνο για έναν. Στο δεύτερο μισό της ταινίας, λοιπόν, και σε ένα καθοριστικό για τη συνέχεια της ταινίας ντοκουμέντο που εμείς σαν θεατές βλέπουμε, ενώ το δικαστήριο ακούει, εκεί κατάλαβα. Σε αυτή τη σκηνή – που αν την έχεις δει ξέρεις για ποια μιλάω – κατάλαβα πως ό,τι έχω καταλάβει μέχρι τώρα μάλλον δεν είναι έτσι όπως περίμενα. Μέχρι το τέλος της ταινίας σκεφτόμουν «δεν μπορεί, μα είμαι σίγουρη γι’ αυτό», αλλά δεν είναι σωστό. Και μετά κατάλαβα.
Η ανατροπή
Υπάρχουν κάποιες ταινίες που δημιουργούνται για να μας δίνουν όλες τις πληροφορίες. Να μας λύνουν όλες τις απορίες. Να μη χρειάζεται να τις σκεφτούμε παραπάνω. Και αυτές οι ταινίες είναι ΟΚ. Εγώ, όπως σίγουρα κάπου μέσα σε τόσες λέξεις έχω αναφέρει, προτιμώ τις άλλες. Αυτές που δεν σταματάς να τις σκέφτεσαι για μέρες. Αυτές που κάθε μέρα ανακαλύπτεις κάτι νέο για αυτό που είδες. Αυτές που βγαίνεις από την αίθουσα ή κατεβαίνεις από την ταράτσα και λες στον άνθρωπο δίπλα σου «Συγγνώμη, τι είδαμε μόλις;». Για μένα αυτό είναι σινεμά. Το αναπάντεχο, το ανατρεπτικό, το μη αναμενόμενο, το έξυπνο, το απλό και το τόσο μα τόσο σύνθετο. Μερικές φορές η ανατροπή κρύβεται πίσω από ένα αντίστροφο χάδι. Ψάξ’ την εκεί.
2
