Και καθώς διανύουμε το τελευταίο δεκαπενθήμερο του 2019 και το υπαρξιακό άγχος του «Πώς πέρασε μία δεκαετία;», είμαστε εδώ να σας παρουσιάσουμε μερικές cult ταινίες-διαμαντάκια που ξεχώρισαν είτε με την θεματολογία τους είτε με την αισθητική τους. Μερικά βρήκαν ευρεία αναγνώριση και κάποια άλλα θα πρέπει να τα ψάξεις για να τα βρεις. Και πίστεψέ με αξίζει να το κάνεις!
Τι εννοούμε με τον όρο “cult movie”;
Ο όρος είναι αρκετά ρευστός, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει μία ακριβή διατύπωση. Μπορούμε όμως να τονίσουμε κοινά χαρακτηριστικά σε αυτό το σύνολο ταινιών. Αρχικά, τέτοιες ταινίες εντοπίζονται σε όλα τα κινηματογραφικά είδη, είτε ενσωματώνοντας τις συμβάσεις τους είτε αποτινάζοντας τες. Η θεματολογία ποικίλει και μπορεί να αγγίζει αμφιλεγόμενα θέματα, ή απλά να τα παρουσιάζει με τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του mainstream κοινού. Πολλές φορές αυτές οι ταινίες ενισχύουν την σημαντικότητα της κακής αισθητικής και του παρεξηγημένου κιτς. Το κοινό τους είναι αρκετά περιορισμένο και τα νούμερα στο box office είναι φορές που είναι αποκαρδιωτικά.
Αρκετές από αυτές έχουν αναδειχθεί ως κλασσικά φιλμ που κάποιος οπωσδήποτε πρέπει να δει. Με, θεωρητικά, ένα υποτυπώδες budget, μια τέτοια ταινία είναι ικανή να γίνει διαχρονική και να γαλουχήσει πολλές γενιές αποτελώντας ένα κινηματογραφικό φαινόμενο. Και ναι, αυτή η δεκαετία μας χάρισε τέτοιες ταινίες που σίγουρα θα τις θυμόμαστε και στην επόμενη. Η κατάταξη είναι τυχαία και δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές που έμειναν εκτός λίστας.
1. What We Do In The Shadows (2014)
Η ξεκαρδιστική cult απόπειρα του Taika Waititi να παρουσιάσει την καθημερινότητα τεσσάρων ιδιόρρυθμων βρικολάκων στην σύγχρονη Νέα Ζηλανδία. Γυρισμένη σε μορφή mockumentary και με ένα συνεργείο να προσπαθεί να μας εισάγει στο σπίτι που συγκατοικούν οι πρωταγωνιστές ,στα προβλήματα τους και στις συνήθειες τους. Έχει θεωρηθεί για πολλούς μία από τις καλύτερες κωμωδίες τρόμου μετά από το Ξύσιμο των Νεκρών του 2004. Μένοντας πιστό στην κλασσική μυθολογία του θρυλικού τέρατος, με αναφορές σε προηγούμενες αφηγήσεις. Nosferatu, ανύπαρκτα είδωλα σε καθρέφτες, λυκάνθρωποι και η διοργάνωση ενός χορού προς τιμήν όλων των «κακών». Η ταινία καταφέρνει να εντάξει υπερβολικά αστεία σχόλια δίνοντας νέα πνοή στο είδος του τρόμου και του μυθοπλαστικού ντοκιμαντέρ. Τα γεγονότα παρουσιάζονται με μια εγκυρότητα που μας κάνουν να πιστέψουμε ότι όντως υπάρχει μία μυστική κοινωνία αυτών των πλασμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος προβλήθηκε και σειρά spin-off. Μοιράζεται το ίδιο σύμπαν με προσθήκες άλλων σημαντικών κινηματογραφικών βρικολάκων, όπως είναι ο Blade από την ομώνυμη ταινία του 1998 και ο χαρακτήρας της Tilda Swinton από το Only Lovers Left Alive (2013).
2. Tusk (2014)
Μια αλλοπρόσαλλη ιστορία και ένα εγχείρημα του Kevin Smith διαφορετικό από όλα τα προηγούμενα. Κυνικός παρουσιαστής podcast ταξιδεύει μέχρι τον Καναδά για να πάρει συνέντευξη από αγόρι που χάνει το χέρι του σε video που στην συνέχεια καταλήγει να γίνει viral. Στην συγκεκριμένη προσπάθεια του εντοπίζει μια αγγελία από έναν μυστηριώδη θαλασσόλυκο που θέλει να εξιστορήσει τις περιπέτειες από τα ταξίδια του. Ψάχνοντας έτσι το επόμενο θέμα του, ο αλαζόνας πρωταγωνιστής, που τον υποδύεται ο Justin Long, πέφτει στην παγίδα του Michael Parks, που στην ταινία είναι ο αδίστακτος και εμμονικός Howard Howe. Ο ίδιος, έχοντας σωθεί στο παρελθόν από έναν θαλάσσιο ελέφαντα επιδιώκει να μεταμορφώσει μετά από μία σειρά επεμβάσεων τον άτυχο podcaster στο αγαπημένο του ζώο. Ναι, η ταινία μας παρουσιάζει την σταδιακή μεταμόρφωση ενός ανθρώπου σε θαλάσσιο ελέφαντα. Και ναι αξίζει να την δεις γι’ αυτό.
Με ένα σχετικά χαμηλό budget (περίπου στα 3 εκατ.) η ταινία καταφέρνει να εξασφαλίσει ένα δυνατό cast ηθοποιών και καλοδουλεμένες ερμηνείες από τους δύο βασικούς ήρωες. Μία χαλαρή ιδέα για αστεία διαφήμιση που μετά από παρότρυνση θαυμαστών εξελίχθηκε σε ταινία μεγάλου μήκους.
3. Spring Breakers (2012)
Και εννοείται πως στην συγκεκριμένη λίστα δεν θα έλειπε ο Harmony Korine. Η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί την πιο mainstream απόπειρα του ανεξάρτητου Αμερικάνου σκηνοθέτη, αποκλείοντας από προηγούμενα έργα του, όπως το Kids (1995) ή το Gummo (1997). Η ιστορία τριών κοριτσιών που είναι ικανά να κάνουν τα πάντα ώστε να βρεθούν στο St.Petersburg της Φλόριντα, στο άνδρο των πιο αχαλίνωτων εαρινών διακοπών. Γρήγορα θα έρθουν σε επαφή με τον Gangsta Alien, που τον υποδύεται ο James Franco. Ναρκωτικά, tattoos, χρυσά δόντια, χαβανέζικα πουκάμισα και όπλα συνθέτουν αυτή την neon γκανγκστερική περιπέτεια με φόντο αχανείς παραλίες. Ο Korine με το συγκεκριμένο κείμενο κατάφερε να διχάσει κοινό και κριτικούς με πολλούς να σχολιάζουν την θέση της γυναίκας στο φιλμ. Με έναν Franco που αποσπούσε συνεχώς υποψηφιότητες και τίτλους και με το Huffington Post να την σχολιάζει ως “…όταν το Scarface συνάντησε την Britney Spears…” επιβάλλεται να την έχεις δει.
4. Το Εγχειρίδιο Αναγνώρισης του Κακού (2017)
Ίσως αποτελεί την αγαπημένη μου ταινία σε αυτήν την λίστα. Την είδα πρώτη φορά στο περσινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και είχα πάθει σοκ. Αποτελεί μια Αμερικάνικη-Νεοζηλανδέζικη συμπαραγωγή που έχει συνταχτεί από οχτώ σκηνοθέτες από Ευρώπη και Αμερική. Μία μαύρη ανθολογία τρόμου. Οχτώ διαφορετικοί παραδοσιακοί θρύλοι από όλο τον πλανήτη. Από τον μύθο της καταραμένης μάγισσας που μεταμορφώνεται σε τράγο και στοιχειώνει έγκυες στην Τουρκία μέχρι την αμερικάνικη ιστορία με τους νάνους στο δάσος που παραπέμπει σε Lynchενικό σύμπαν. Το συγκεκριμένο φιλμ σε τρομάζει, σε κάνει να γελάς και να σκέφτεσαι πόσο καιρό έχεις να δεις μία τόσο καλογραμμένη ταινία του είδους. Σαν να μην έφτανε αυτό, το ελληνικό παράρτημα το αναλαμβάνει ο ταλαντούχος Γιάννης Βελσεμές, ο οποίος καταφέρνει να δώσει σάρκα και οστά σε μία από τις παλαιότερες λαϊκές αφηγήσεις του τόπου μας, τους καλικάντζαρους. Στο «Τι συνέβη στον Πανάγα τον Παγάνα;», το οποίο είναι εξολοκλήρου γυρισμένο στην Τήνο, παρατηρούμε την άψογη κινηματογράφηση του, τις συγκλονιστικές ερμηνείες και την τέλεια εκτέλεση practical και CGI εφέ. Πως κάτι το τόσο παραδοσιακό αποδίδεται με τόσο σύγχρονα άρτιο τρόπο; A f***ing cult masterpiece.
5. A Girl Walks Alone At Night (2014)
Το ασπρόμαυρο entry της λίστας. Το σενάριο και την σκηνοθεσία υπογράφει η ιρανικής καταγωγής Ana Lily Amirpour. Αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της και η ίδια την χαρακτηρίζει ως “Iranian Vampire Spaghetti Western”. Και είναι ακριβώς αυτό. Σε μία βιομηχανική πόλη φάντασμα ένα κορίτσι, διαφορετικό από τα άλλα προσπαθεί να επιβιώσει, πίνοντας το αίμα κατοίκων. Μία ανανέωση του είδους. Η Amirpour καταφέρνει με μία art house αισθητική να μας εντάξει στην καθημερινότητα του κοριτσιού (Sheila Vand) και του Arash (Arash Marandi), του αγοριού που ζει στην πόλη και καλείται να φροντίζει το ναρκομανή πατέρα του. Καλοζυγισμένα κάδρα, ενδιαφέροντες χαρακτήρες, νοσταλγικές μουσικές από τα 80s και σωστά τοποθετημένα στοιχεία της ιρανικής κουλτούρας βοηθούν να εντάξουν της συγκεκριμένη υβριδική ταινία στην λίστα αυτή.
6. Under The Skin (2013)
Τι συμβαίνει όταν ένα φουτουριστικό sci-fi thriller εξελίσσεται στα επαρχιακά/βουκολικά τοπία της Σκωτίας; Η τρίτη ταινία μεγάλου μήκους του Jonathan Glazer είναι ακριβώς αυτό. Ξεκινώντας την καριέρα του σκηνοθετώντας κάποια από τα πιο iconic video clips την δεκαετία των 90s, ο Glazer εξελίσσει τον βασικό χαρακτήρα του φιλμ μαζί με την πρωταγωνίστρια του, Scarlett Johansson. Η ίδια ενσαρκώνει έναν άνευρο εξωγήινο ο οποίος αποπλανεί άνδρες στα υγρά σοκάκια της Γλασκώβης και τους μετατρέπει σε έναν μαύρο πολτό. Πριν τα γυρίσματα, η Johansson μεταμφιεσμένη χρειάστηκε να πλησιάζει κόσμο που δεν την αναγνώριζε, έτσι ώστε να τελειοποιήσει τον χαρακτήρα που υποδύεται. Και τα κατάφερε καθώς η ερμηνεία της ξεχωρίζει, παραδίδοντας ολοκληρωτικά στην δημιουργία της συγκεκριμένης περσόνας. Ας ξεχάσουμε ότι την ίδια χρονιά είχε κάνει το Lucy. Η συγκεκριμένη ιδέα πριν υλοποιηθεί, βρισκόταν στο στάδιο της ανάπτυξης περίπου για μία δεκαετία και παρόλο που αποτελεί μια cult ταινία, καταφέρνει να γίνει δημοφιλής στο κοινό.
7. In Fabric (2018)
Από τον Βρετανό σκηνοθέτη Peter Strickland, το In Fabric αποτελεί μία υπερστυλιζαρισμένη ταινία τρόμου με στοιχεία κωμωδίας. Όταν μία μοναχική μητέρα αγοράζει ένα κατακόκκινο φόρεμα την περίοδο τον εκπτώσεων δεν φαντάζεται την καταστροφική συνέχεια που θα φέρει αυτή η επιλογή της. Το ένδυμα είναι δαιμονισμένο με δική του βούληση. Κυριεύεται από μια ανώτερη δύναμη και η Sheila (Marianne Jean-Baptiste) είναι έρμαιο της μανίας του. Στο έργο του μπορεί να θεωρηθεί μία συνένωση στοιχείων από όλο το φάσμα του cult ευρωπαϊκού σινεμά. Το χαρακτήρισαν πολλοί ως η συνάντηση του David Lynch και του Dario Argento με μία δόση Jesus Franco. Το καθηλωτικό ντελίριο εικόνων και μουσικής σε ταξιδεύει στα μέσα των 80s με ετεροχρονισμένα στοιχεία που παραπέμπουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Φόρος τιμής στα μεταμεσονύχτια αριστουργήματα και στο gialo των προηγούμενων δεκαετιών. Ο ίδιος δημιουργός είχε συμμετάσχει και στην ταινία στο νούμερο 4 της λίστας.
8. Rubber (2010)
Το storyline της ταινίας απλό: Δολοφονικό ελαστικό αυτοκίνητου βγαίνει παγανιά διψώντας για αίμα. Θύματα του ό,τι έμψυχο βρεθεί μπροστά του, ανατινάζοντας τους τον εγκέφαλο. Η παρανοϊκή cult κωμωδία τρόμου του Γάλλου σκηνοθέτη και μουσικού παραγωγού Quentin Dupieux (aka Mr.Oizo) διαδραματίζεται σε ερημικά τοπία της Καλιφόρνιας την δεκαετία του 1990. Μία ομάδα τοπικών αστυνομικών προσπαθούν με ανέλπιστους τρόπους να αιχμαλωτίσουν την απειλή που σπείρει τον τρόμο. Με γνώμονα τις συμβάσεις της μέτα-κλασσικής αφήγησης και τον σατιρικό τόνο της, την ταινία αυτή επιβάλλεται να την δεις. Έπειτα μπορείς να αναζητήσεις και τα υπόλοιπα κινηματογραφικά του έργα που πατούν εξίσου στην συγκεκριμένη αισθητική. Τρανό παράδειγμα το Wrong(2012), στο οποίο o απελπισμένος Dolph ψάχνει τον χαμένο του σκύλο, Paul μεταχειριζόμενος πολλούς τρόπους, όπως η προσπάθεια του να επικοινωνήσει με το σκύλο του τηλεπαθητικά.
9. Τα Παιδιά Των Νεκρών (2019)
Το 1995 η βραβευμένη με Nobel αυστριακή συγγραφέας, Elfriede Jelinek δημοσιεύει το έργο της, Τα Παιδιά Των Νεκρών. Παραπάνω από μία εικοσαετία μετά το κείμενο μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη από τους Kelly Cooper και Pavol Liska. Με φόντο τα καταπράσινα και γραφικά μέρη της Στυρίας στην Αυστρία, η φαντασία αναμιγνύεται με την τουριστική πεζότητά της περιοχής και όλοι η νεκροί της χώρας ζωντανεύουν. Στρατιωτικοί SS μαζί με τον Αδόλφο, αιχμάλωτοι στρατοπέδων συγκέντρωσης και Αυστριακοί με μπαρόκ ένδυση ξεχύνονται στους δρόμους διασκεδάζοντας και χορεύοντας. Τρώνε το καλύτερο σνίτσελ της περιοχής και σμίγουν με τους ζωντανούς. Μέρος της ταινίας είναι γυρισμένο με Super 8 και οι περισσότεροι ηθοποιοί που απαρτίζουν το cast είναι ερασιτέχνες. Ένα φιλμ που ασκεί κριτική στην δυναμική της οικογένειας και σχολιάζει την στάση του αυτόχθονα απέναντι στο μετανάστη με ιδιαίτερο και αυτοαναφορικό τρόπο.
10. Mom & Dad (2017)
Τέλος, θα ήθελα να μιλήσουμε για το φαινόμενο και cult icon Nicolas Cage. Κατά καιρούς έχει δεχτεί όχι και τόσο επαινετικές κριτικές σε ό,τι αφορά τις υποκριτικές του ικανότητες. Αλλά όχι. Ο Cage δεν θα αργήσει να αναδειχθεί πυλώνας του cult cinema. Από το Face/Off του 1997 μέχρι το αιματηρό Mandy του Panos Cosmatos, στο οποίο και πρωταγωνίστησε, μάς το υπενθυμίζει πάντα. Προκαλεί με τον δικό του τρόπο. Έτσι και στο Mom & Dad, το οποίο αποτέλεσε μία από τις επιλεγόμενες ταινίες από τον John Waters για το φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μία ανεξήγητη φρενίτιδα μεταλλάσει όλους τους γονείς του πλανήτη σε αιμοσταγή όντα που σκαρφίζονται τρόπους για να εξοντώσουν τα παιδιά τους. Στο πλευρό της Selma Blair, ο Cage καταφέρνει να μας εντάξει σε αυτό το εφιαλτικό σύμπαν υποδύοντας τον αδίστακτο πατέρα που επιδιώκει την δολοφονία των δύο ανήλικων παιδιών του. Με την σεκάνς των τίτλων να ξερνάει 70ίλα, ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Brian Taylor μας βάζει σε ένα κινηματογραφικό περιβάλλον μιας άλλης εποχής.
0
