Τα Χριστούγεννα είναι πιο κοντά από όσο μπορούμε να πιστέψουμε και σίγουρα ένα ακόμα αφιέρωμα σε δημιουργούς που αγαπάμε είναι ό,τι πρέπει. Σήμερα ταξιδεύουμε σε έναν κόσμο εναλλακτικό από τους άλλους, έναν σκηνοθέτη «από άλλο κόσμο». Αυτό είναι ένα αφιέρωμα στον Tim Burton, έναν σκηνοθέτη με ταυτότητα συγκεκριμένη και εικόνες που «φωνάζουν» το όνομα του. Ο ίδιος έχει χαρακτηριστεί ως ένας μοντέρνα αντισυμβατικός «παραμυθάς», μιας και λατρεύει τα παραμύθια, γι’ αυτό επιλέγει και συχνά να τα σκηνοθετεί.
Κι αν δεν δούμε Tim Burton τα Χριστούγεννα, πότε θα δούμε;
Γεννημένος στη Καλιφόρνια το 1958, μετράει ρίζες από σχεδόν 8 χώρες, και το πάθος του για τη δημιουργία φάνηκε από μικρή ηλικία. Μόλις στα 13 του χρόνια δημιούργησε το φιλμ The Island of Doctor Agon και χρησιμοποίησε την τεχνική animation stop-motion, μια τεχνική animation κατά την οποία ένα αντικείμενο που κινείται από κάποιον άλλον φαίνεται να κινείται από μόνο του.
Ξεχώρισε ως φοιτητής του Ινστιτούτου Καλών Τεχνών στη Καλιφόρνια, κερδίζοντας το ενδιαφέρον της Walt Disney Animation Studios. Ωστόσο η συνεργασία τους δεν κράτησε πολύ, καθώς τα σχέδια που δημιουργούσε ο Burton χαρακτηρίστηκαν ως «αποκρουστικά» και ακατάλληλα για παιδιά. Σταματώντας τη συνεργασία του με την εταιρεία, έμεινε πιστός στη τέχνη του και δεν σταμάτησε εκεί. Το 1985 δημιουργεί το ντεμπούτο του, την ταινία Pee-Wee’s Big Adventure, η οποία τον καθιέρωσε και επίσημα ως έναν εκκεντρικό, ανερχόμενο σκηνοθέτης.
Τι τον ξεχωρίζει όμως τόσο πολύ από τους υπόλοιπους; Εκκεντρική οπτική, μοναδικό στυλ, επιλογή ηθοποιών-αστέρων ή ο σκοτεινός χαρακτήρας των ταινιών του; Ίσως κάθε του ταινία να περιέχει λίγο ή και πολύ από όλα τα παραπάνω. Ας δούμε όμως όλες αυτές τις ταινίες του Tim Burton, που τον ξεχωρίζουν.
Beetlejuice (1988)
Στην ταινία Beetlejuice, ο Tim Burton κατάφερε για πρώτη φορά να αναπτύξει το χαρακτηριστικό του στυλ, μια μίξη από horror και κωμωδία με αρκετά gothic στοιχεία. Πρόκειται για μια μεταφυσική κωμωδία και σίγουρα αποτελεί ένα από τα πιο αστεία φιλμ του. Ο Michael Keaton υποδύεται τον κατεργάρη Beetlejuice και κερδίζει τις εντυπώσεις. Mάλιστα, εδώ και καιρό γίνονται συζητήσεις για το sequel και το preproduction ίσως έχει ήδη αρχίσει.
Batman (1989) & Batman Returns (1992)
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, έγινε ο νεαρότερος σκηνοθέτης που αποφάσισε να ξαναζωντανέψει την ιστορία του Batman. Συνηθισμένο το καλλιτεχνικό του όραμα ανάμεσα σε νυχτερίδες, αράχνες και άλλα πλάσματα τις νύχτας, ο Tim Burton δεν χάνει ευκαιρία να δείξει τη σκοτεινή και τρομακτική όψη της Gotham City…αν υπήρχε. Ο Michael Keaton ξανά στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Σκοτεινού Ιππότη και ο Jack Nicholson στον ρόλο του Joker συνθέτουν αυτή την ιδέα του Burton για τον Batman. Λίγα χρόνια μετά ακολουθεί και το Batman Returns, πάλι με τον Michal Keaton στον ρόλο του σκοτεινού εκδικητή, τον Danny DeVitto στον ρόλο του αντιπάλου Πιγκουίνου και της γοητευτικής Michelle Pfeiffer ως Cat Woman. Η περιγραφή των ταινιών θεωρώ πως περισσεύει.
Edward Scissorhands (1990)
Σε μια υπέροχη ιστορία συνεχίζει ακάθεκτος ο Tim Burton να προκαλεί με τα δικά του visual και τις δικές του μοναδικές εικόνες, συναισθήματα ακόμα και σε ένα σχεδόν παγωμένο βλέμμα, όπως είναι αυτό του Edward. Η υπέροχη ιστορία του Edward, του τεχνητού αγοριού που αντί για χέρια είχε “ψαλίδια” είναι από τις χαρακτηριστικές ταινίες του Burton. Ρομαντική, gothic όπως πάντα, και δραματική αυτή τη φορά, η απεικόνιση του μελαγχολικού, μοναχικού, καλοκάγαθου Edward ανοίγει τον δρόμο για νέες ιστορίες, η αφήγηση των οποίων βασίζεται στον μοναδικό, μυστηριώδη κόσμο του. Κάπως έτσι έγινε η αρχή του διδύμου Johnny Depp-Tim Burton που έμελλε να αφήσει ιστορία.
Sleepy Hollow (1999)
Για όσους δεν γνωρίζουν αυτό το παραμύθι, εν συντομία θα σας πω ότι σε κάποιο χωριό γίνονται φόνοι και από τα πτώματα δεν βρίσκονται ποτέ τα κεφάλια. Υπάρχει στην περιοχή ο Μύθος του Ακέφαλου Kαβαλάρη (αν και εδώ έχει παραποιηθεί ο τρόπος που έχασε το κεφάλι του ο Καβαλάρης) και ο Johnny Depp φτάνει στον τόπο του εγκλήματος, ως ειδικός σε τέτοιου είδους εγκλήματα. Μια υπέροχη ταινία μυστηρίου και φαντασίας με horror πινελιές, το Sleepy Hollow (Ο Μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη) με την ομώνυμη ιστορία του Αμερικάνου συγγραφέα, Washington Irving, έρχεται και προστίθεται σε αυτή τη Burtonική λίστα με τις «παραμυθένιες» ταινίες του. Ειδικά όταν οι συντελεστές τις ταινίας ανέφεραν τη παρακάτω φράση, όλα βγάζουν νόημα: “Το συναίσθημα που δημιουργείται σε κάποιον όταν περιφέρεται στα σκηνικά της ταινίας και ιδιαίτερα της πόλης Lime Tree, είναι περίπου το ίδιο σαν να περπατάς μέσα στο κεφάλι του Tim Burton“.
Big Fish (2003)
Μεταφέροντας αυτή τη φορά ένα μυθιστόρημα στη μεγάλη οθόνη, ο Burton κάνει μια στροφή στη μέχρι τώρα ταινιοθήκη του. Μετέφερε, λοιπόν, στη μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Daniel Wallace, το οποίο αποτελεί ύμνο στην ξεχωριστή σχέση μεταξύ πατέρα και γιου. Η διαφορά είναι ότι ο δεύτερος δεν αντέχει να ακούει άλλο τις φανταστικές ιστορίες και τα ψεύτικα (κατά τη γνώμη του) κατορθώματα του πατέρα του, με αποτέλεσμα να θεωρεί ότι έχει μεγαλώσει μέσα σε ένα ψέμα. Έχοντας και ο ίδιος βιώσει έντονα συναισθήματα εκείνη την περίοδο μετά την απώλεια των γονιών του, ο Burton έπλασε μια ταινία γλυκιά, που δεν αφήνει κανέναν άνθρωπο ασυγκίνητο.
Charlie and the Chocolate Factory (2005)
Πρόκειται ίσως για την πιο γνωστή ιστορία από τις ταινίες του Tim Burton. Παράλληλα, ο Willy Wonka είναι ο πιο συμπαθητικός-αντιπαθητικός αντιήρωας σε μία ταινία που αποκλείεται να μην έχεις δει έστω μια φορά. Όταν ο Willy Wonka (Johnny Depp) αποφασίζει να αφήσει πέντε παιδιά να επισκεφθούν το εργοστάσιο σοκολάτας του, αποφασίζει να βγάλει πέντε χρυσά εισιτήρια σε πέντε ξεχωριστές μπάρες σοκολάτας, προκαλώντας πλήρες χάος. Τα εισιτήρια αρχίζουν να βρίσκονται, με το πέμπτο να πηγαίνει σε ένα πολύ ιδιαίτερο αγόρι, που ονομάζεται Charlie Bucket. Με τον παππού του, ο Charlie ενώνει τα υπόλοιπα παιδιά για να ζήσουν το πιο εκπληκτικό εργοστάσιο που έγινε ποτέ. Αλλά δεν πάνε όλα σύμφωνα με το σχέδιο εντός του εργοστασίου. Μια εντελώς feel-good movie, ό,τι πρέπει για την εποχή.
Sweeny Todd (The Demon Barber of Fleet Street) (2007)
H πιο σκοτεινή και παράλληλα αστεία ταινία του Burton, είναι μια ιστορία εκδίκησης, κουρέματος και…κρεατοφαγίας. Στο βικτωριανό Λονδίνο, ο κουρέας Benjamin Barker είναι παντρεμένος με την πανέμορφη Lucy και έχουν ένα υπέροχο παιδί, την Johanna. Η ομορφιά της Lucy προσελκύει την προσοχή του διεφθαρμένου δικαστή Turpin, ο οποίος κατηγορεί ψευδώς τον κουρέα για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Έτσι έχει την ευκαιρία να κερδίσει την Lucy και να την κακοποιεί συστηματικά.
Μετά από 15 χρόνια εξορίας, ο Benjamin επιστρέφει στο Λονδίνο, πλέον ως Sweeny Todd, αναζητώντας εκδίκηση από τον Turpin. Γνωρίζει τη χήρα κυρία Lovett, η οποία είναι ιδιοκτήτρια ενός μαγαζιού με κρεατόπιτες, η οποία του λέει ότι η Lucy κατάπιε αρσενικό πριν από πολλά χρόνια και ο Turpin έχει αναλάβει την επιμέλεια της Johanna. Ανοίγει ένα κουρείο πάνω από το κατάστημά της, ξεκινώντας μια έξαρση εγκλήματος εναντίον εκείνων που τον έκαναν να υποφέρει και να χάσει την αγαπημένη του οικογένεια.
Extra Christmas Plus: Άφησα για το τέλος, και σίγουρα σε πιο Χριστουγεννιάτικο mood, αυτές τις δύο ταινίες του Tim Burton που άλλαξαν τα δεδομένα του animation από τη δεκαετία του ’90 και μετά.
The Nightmare Before Christmas (1993)
Την ταινία αυτή, βασικό δημιούργημα ιστορίας και χαρακτήρων, δεν τη σκηνοθέτησε ο Tim Burton, αλλά σίγουρα αξίζει μια θέση σε αυτό το αφιέρωμα. Ο Jack Skellington, ο βασιλιάς της κολοκύθας του Halloween Town, βαριέται να κάνει το ίδιο πράγμα κάθε χρόνο για το Halloween. Μια μέρα σκοντάφτει στην Χριστουγεννιάτικη Πόλη και τον έχει ενθουσιάσει τόσο πολύ η ιδέα των Χριστουγέννων που προσπαθεί να πάρει τις νυχτερίδες και τους καλικάντζαρους του Halloween Town ώστε να τον βοηθήσουν να κάνει τα Χριστούγεννα αντί για το Halloween. Το The Nightmare Before Christmas ίσως είναι η πιο εναλλακτική goth ταινία Χριστουγέννων που μπορείς να δεις.
Corpse Bride (2005)
Η ταινία Corpse Bride βασίστηκε σε ένα ρωσικό παραμύθι του 19ου αιώνα, το οποίο σύστησε ο Joe Ranft στον Burton, όταν ολοκλήρωναν το The Nightmare Before Christmas (1993). Η παραγωγή της ταινίας ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2003, ενώ ο Burton ολοκλήρωνε τo Big Fish.
Στα τέλη του 1800, σε ένα βικτωριανό χωριό, ένας άνδρας και μια γυναίκα με τα ονόματα Victor Van Dort και Victoria Everglot αρραβωνιάζονται επειδή οι Everglot χρειάζονται τα χρήματα και οι Van Dorts θέλουν να ανήκουν στη υψηλή κοινωνία. Αλλά όταν τα πράγματα πάνε στραβά στην πρόβα του γάμου, ο Victor πηγαίνει στο δάσος για να κάνει τους όρκους του. Μόλις τα καταφέρνει, βρίσκεται παντρεμένος με την Emily, τη νεκρή νύφη. Ενώ η Victoria περιμένει στην άλλη πλευρά, υπάρχει ένας πλούσιος νεοφερμένος που μπορεί να πάρει τη θέση του Victor. Δύο νύφες, ένας γαμπρός, και μια επιλογή για τον Victor. Μία πραγματικότητα με ξεχωριστούς κόσμους κιι ένα σκοτεινό, αλλά αξιαγάπητο story που είναι ό,τι πρέπει για back-to-back προβολή μαζί με το Nightmare Before Christmas.
