Ο Σουηδός «μαέστρος» του κινηματογράφου, Ruben Östlund, θεωρείται φαινόμενο τα τελευταία χρόνια. Το 2022 έγινε ένας από τους λίγους σκηνοθέτες που κερδίζουν 2η φορά τον Χρυσό Φοίνικα, και έχοντας πλέον 4 βραβεία από το Φεστιβάλ των Καννών, μπήκε στη «λέσχη» που περιλαμβάνει μόνο τους Ken Loach, Michael Haneke και Francis Ford Coppola. Επικεφαλής της αναζωπύρωσης του ευρωπαϊκού κινηματογράφου – και δη του βορειοευρωπαϊκού – όπως ο Γιώργος Λάνθιμος και η Julia Ducournau, ο Östlund είναι ένα εμπνευσμένο ταλέντο.
Για τον Σουηδό δημιουργό δεν υπάρχει πιο ενδιαφέρον θέμα στον κινηματογράφο από τη μελέτη του ανθρώπινου μυαλού. Ο ίδιος είναι αιώνια ερωτευμένος με την προσεκτική διερεύνηση των στρωμάτων της ανθρώπινης ψυχής και τις προσδοκίες της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτό είναι συνεπές σε ολόκληρη τη φιλμογραφία του, η οποία εκτείνεται στις αρχές του νέου αιώνα, ξεκινώντας με το The Guitar Mongoloid (2004), μετά από μια σειρά ταινιών μικρού μήκους με θέμα το σκι.
Εστιάζοντας σταθερά σε εύθραυστους, χαμένους χαρακτήρες στα πρόθυρα μιας προσωπικής κατάρρευσης, ο κινηματογράφος του Östlund σφύζει από την αγωνία του 21ου αιώνα. Ακριβώς με τον ίδιο μοναδικό χαρακτήρα κινηματογραφεί και τις παρακάτω 5 ταινίες που ξεχωρίσαμε από τη φιλμογραφία του.
Involuntary (2008)
Ακριβώς όπως το The Guitar Mongoloid, το Involuntary είναι μια ταινία ανθολογίας που ακολουθεί ένα εντελώς νέο καστ χαρακτήρων, με κάθε ιστορία να περιστρέφεται γύρω από το θέμα της αποφασιστικότητας. Πιο ακριβές και συνοπτικό από το φιλόδοξο και ασαφές ντεμπούτο του, το Involuntary είναι ένα πολύ πιο ολοκληρωμένο κινηματογραφικό έργο που αφηγείται πολλές ασύνδετες ιστορίες για τη σημασία του αυτοσεβασμού και της πειθαρχίας.
Play (2011)
Προσεκτική, λεπτή και αργή, η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Σουηδού σκηνοθέτη παραμένει η καλύτερή του, παρά τα διάφορα τρόπαιά του στις Κάννες έκτοτε. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ταινία είναι βασισμένη σε μια πραγματική τακτική του εκφοβισμού. Ο Östlund ακολουθεί μια ομάδα νεαρών αγοριών που χειραγωγούν και εκφοβίζουν δύο συνομήλικά τους θύματα στο κέντρο του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, κλέβοντάς τα υπάρχοντά τους και την έμφυτη αθωότητά τους. Χρησιμοποιώντας το παιχνίδι ρόλων το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τη σωματική βία, το Play δεν είναι ένα βάναυσο κινηματογραφικό κομμάτι, αλλά είναι αυτό που θα σε χειραγωγήσει, θα σε μπερδέψει και θα σε απογοητεύσει. Είναι απογοητευτικό, περίπλοκο, αλλά όμορφο και ένα από τα πιο αινιγματικά φιλμ του ευρωπαϊκού κινηματογράφου του σύγχρονου αιώνα.
Force Majeure (2014)
Το Force Majeure του Östlund είναι μια ταινία που παίζει αριστοτεχνικά με τη λεπτότητα της ανθρώπινης κατάστασης. Καταρρίπτοντας την πρόσοψη της παραδοσιακής αρρενωπότητας, η τέταρτη ταινία του σκηνοθέτη αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας που κάνει διακοπές στις γαλλικές Άλπεις και την αμφισβητήσιμη δειλία του πατέρα, ο οποίος εγκαταλείπει την οικογένειά του κατά τη διάρκεια μιας τρομακτικής χιονοστιβάδας.
The Square (2017)
Μιλώντας για σάτιρα, ο Östlund έκανε εξαιρετική δουλειά καταρρίπτοντας τις αντιφάσεις του κόσμου της τέχνης με τον πρώτο του Χρυσό Φοίνικα, το The Square. Η ιστορία εξελίσσεται σε ένα διάσημο μουσείο της Στοκχόλμης όπου ο καλλιτεχνικός διευθυντής προσπαθεί να οργανώσει μια νέα, αμφιλεγόμενη έκθεση. Αμφισβητώντας το προσωπικό γούστο, την κοινωνική τάξη και τις συνέπεις, η ταινία του Östlund είναι μια ταινία που πραγματεύεται τη σύγχρονη ζωή στην οποία οι γραμμές μεταξύ του αληθινού και του πλαστού είναι ασαφείς.
Triangle of Sadness (2022)
Η τελευταία ταινία του σκηνοθέτη εξέπληξε κοινό και κριτικούς το 2022 κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα απέναντι σε ταινίες όπως το Close, Tori and Lokita και Decision to Leave. Μολονότι προκαλεί σοκ, η ιδιότυπη σάτιρα του Östlund είναι αντάξια του ένδοξου βραβείου της, αποδοκιμάζοντας επιτυχώς την ανοησία της σύγχρονης κουλτούρας με εξυπνάδα, δράμα και άφθονο βομβαρδιστικό χάος. Το μόνο που μένει να δούμε είναι αν θα κάνει το double, κερδίζοντας και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας σε μερικές εβδομάδες από τώρα.