Πάθος, ένταση, νευρικότητα, οραματισμός, πραγματικότητα, συναίσθημα. Μερικές λέξεις που μπορούν να ειπωθούν για την πρώτη κιόλας ταινία του Leos Carax που θα αποφασίσεις να δεις. Μόλις έξι μεγάλου μήκους ταινίες μετρά ο Leos Carax στο ενεργητικό του, κι όμως δεν χρειάζονται περισσότερες για να σε εισάγουν στον δικό του κόσμο.
Ο κόσμος του Leos Carax ισορροπεί ανάμεσα στο συμβολικό και το πραγματικό
Είναι ένας κόσμος που διεισδύει στην ουσία της ανθρώπινης εμπειρίας αγκαλιάζοντας κάθε λογής συναίσθημα. Ένας κόσμος που με αφηρημένο τρόπο εντάσσει το πορτραίτο εκείνων των μοντέρνων χαρακτήρων που βρίσκονται σε μια συνεχή αναζήτηση του εαυτού τους. Εκεί όπου με οδηγό την ποίηση, τη μουσική και τις εικαστικές τέχνες, η αναζήτηση για τον έρωτα είναι βασική προϋπόθεση ακόμα κι αν μοιάζει μάταιη.
Ο Leos Carax μαζί με τους σκηνοθέτες Luc Besson και Jean-Jacques Beineix, εισήγαγαν στον γαλλικό κινηματογράφο, τις δεκαετίες του ‘80 και ‘90, το επονομαζόμενο -από τον Γάλλο κριτικό Raphaël Bassan- ρεύμα cinema du look.
Το cinema du look αφηγείται ιστορίες νεαρών ατόμων του περιθωρίου, οι οποίοι εμπλέκονται σε σχέσεις έρωτα και πάθους με αναπόφευκτο προορισμό την καταστροφή. Με έντονη κριτική στάση για την τότε Γαλλία, τις δυνατές οπτικές και ακουστικές αναφορές στην ποπ κουλτούρα και το Νέο Αμερικανικό Ρεύμα, το cinema du look είναι το σύγχρονο γαλλικό new wave.
Ο Leos Carax, επηρεασμένος βαθιά από τον αγαπημένο του Jean-Luc Godard, δημιουργεί στην αρχή του το μικρού μήκους φιλμ Strangulation Blues, μια ιστορία ενός ζευγαριού μια Παριζιάνικη νύχτα όπου ο άντρας σχεδιάζει να στραγγαλίσει τη γυναίκα του με διφορούμενα αποτελέσματα. Τέσσερα χρόνια αργότερα θα μπει δυναμικά στις μεγάλες οθόνες των φεστιβάλ και των σινεμά χαράσσοντας τη δική του φιλμοκοσμοθεωρία με – έως σήμερα – έξι ταινίες ορόσημα όχι μόνο της καριέρας του, αλλά του σύγχρονου γαλλικού κινηματογράφου.
Boy Meets Girl (1984)
Στο πρώτο του μεγάλου μήκους φιλμ, και μοναδικό με ασπρόμαυρη φωτογραφία, ο Leos Carax αφηγείται μία ακόμη νύχτα στο Παρίσι, όπου ο πρωταγωνιστής της, ο Alex (Denis Lavant), μόλις στα 22 του χρόνια, έχει όνειρο να γίνει σκηνοθέτης. Γοητεύεται από κάθε «πρώτη φορά» αλλά και από την κοπέλα του, τη Florence (Anna Baldaccini), η οποία τον άφησε για τον καλύτερό του φίλο. Πρώτος χωρισμός του Alex και πρώτη αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του φίλου του Thomas, αφού τα παρατάει και περιπλανιέται στους δρόμους. Εκείνο το βράδυ, έμελλε να συναντηθεί με την Mireille (Mireille Perrier) σε ένα πάρτι. Ένα κορίτσι από την επαρχιακή Γαλλία, που μόλις χώρισε, έμελλε να είναι το δικό του «άλλο βασανισμένο μισό», και η ιστορία τους αρχίζει…
Bad Blood (1986)
Με ελαφρώς noir διάθεση, η θεματολογία του Bad Blood δεν διαφοροποιείται σημαντικά από το Boy Meets Girl. Δίψα για ζωή και έρωτα, αδιάκοπη αμφιταλάντευση ανάμεσα στην επιθυμία και τον θάνατο, μέσα σε μία ακανόνιστη και ενίοτε παράλογη αφήγηση, αλλά πάντα εκστατική. Στο Παρίσι του -όχι και τόσο μακρινού- μέλλοντος, εμφανίζεται ένας θανατηφόρος ιός, ονόματι «STBO», που μεταφέρεται, κυρίως, ανάμεσα στους νέους που κάνουν έρωτα δίχως αγάπη. Ο Alex (Denis Lavant), με τις λεπτές κινητικές δεξιότητές του, θα αποτελέσει δυναμικό μέρος μίας ομάδας ανθρώπων που σχεδιάζουν να κλέψουν έναν ορό, ο οποίος φημολογείται ότι αποτελεί το εμβόλιο κατά του ιού. Γρήγορα θα βρεθεί στο Παρίσι, όπου θα γνωρίσει την Anna (Juliette Binoche), η οποία διατηρεί ερωτική σχέση με τον αρκετά χρόνια μεγαλύτερό της Marc (Michel Piccoli), ο οποίος ηγείται του πλάνου για την αρπαγή του ορού.
The Lovers on the Bridge (1991)
Με έναν «μεθυστικό ύμνο στο τρελό, αφηρημένο πάθος» σύμφωνα με το Times Out, ο Leos Carax με το The Lovers on the Bridge, μεταφέρει την πλοκή του σεναρίου του, αποκλειστικά πλέον, στους δρόμους του Παρισιού. Πίσω από τις λαμπερές βιτρίνες, τα αστραφτερά εστιατόρια και τα παριζιάνικα καφέ της πόλης του φωτός, κρύβεται η ιστορία των πραγματικών ανθρώπων. Αυτοί οι αφανείς ήρωες ζουν στους αχανείς δρόμους, κάτω από τις παγωμένες γέφυρες.
Δύο από αυτούς τους απόκληρους της πόλης, είναι ο εθισμένος στο αλκοόλ και τις υπνωτικές ουσίες, Alex (Denis Lavant) και η Michele (Juliette Binoche), η νεαρή ζωγράφος, η οποία μετά από τον πρόσφατο χωρισμό της, έρχεται αντιμέτωπη με μία σπάνια ασθένεια, που της στερεί, σταδιακά, την όρασή της. Κουβαλώντας στα χέρια της τα -πλέον- απαραίτητα και λιγοστά υπάρχοντά της, και με συντροφιά τη γάτα της, αποφασίζει να φύγει μακριά από την αστική οικογένειά της και να χαθεί, ανώνυμη πλέον, στους δρόμους του Παρισιού. Το βράδυ της παρέλασης, τη στιγμή που ένα κομμάτι της πόλης πανηγυρίζει στο όνομα των αιτημάτων του Διαφωτισμού για ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη, κάτω από τα πυροτεχνήματα που φωτίζουν τον ουρανό του Παρισιού, ο Alex και η Michele, οι άστεγοι εραστές της γέφυρας, αρχίζουν να γιορτάζουν τη δική τους σχέση και κατ’ επέκταση, επανάσταση της δικής τους πραγματικότητας.
Pola X (1999)
Με την πρεμιέρα του 4ου φιλμ του Carax, Pola X, στο Φεστιβάλ των Καννών, το όνομα του έγινε συνώνυμο του κινήματος New French Extremity. Πρόκειται για το ρεύμα που είχε αρχίσει να εμφανίζεται από το 1999-2000, με εκπροσώπους τον Gaspar Noe, τον François Ozon, τον Bruno Dumont, και την Claire Denis, λόγω της αρκετά προβοκατόρικης θεματολογίας. Βασισμένο ελαφρώς στο Pierre or The Ambiguities του Herman Melville, το Pola X είναι η ιστορία ενός νεαρού συγγραφέα, του Pierre (Guillaume Depardieu), ο οποίος ενδιαφέρεται για μια μυστηριώδη μελαχρινή γυναίκα που ισχυρίζεται ότι είναι η χαμένη αδερφή του. Μια ασυνήθιστη σχέση θα ξεκινήσει μεταξύ τους, η οποία θα μπει σε λειτουργία αυτοκαταστροφής, μιας και εμπλέκονται η κυρίαρχη μητέρα και η όμορφη αρραβωνιαστικιά του.
Holy Motors (2012)
13 χρόνια μετά το Pola X, ο Leos Carax φτιάχνει την ίσως πιο ιδιαίτερη ταινία του μέχρι και σήμερα. Το Holy Motors είναι μια ταινία που μας δείχνει, από την αυγή ως το σούρουπο, μερικές ώρες απ’ τη ζωή του κύριου Oscar (Denis Lavant), ενός σκοτεινού χαρακτήρα που ταξιδεύει απ’ τη μια ζωή στην επόμενη. Γίνεται διαδοχικά μεγαλοεπιχειρηματίας, πληρωμένος δολοφόνος, επαίτης, τέρας, οικογενειάρχης… Φαίνεται πως υποδύεται ρόλους, δίνοντας την ψυχή του σε κάθε ερμηνεία – αλλά πού είναι οι κάμερες; Ο κύριος Oscar είναι μόνος. Συνοδεύεται μόνο από τη Céline (Edith Scob), τη γυναίκα που κάθεται πίσω από το τιμόνι του τεράστιου μηχανοκίνητου που τον μεταφέρει σε διάφορα σημεία του Παρισιού. Μοιάζει με συνειδητό εκτελεστή που πηγαίνει από αποστολή σε αποστολή, πάντα στο κυνήγι της ευγενούς χειρονομίας, της μυστηριώδους κινητήριας δύναμης, των γυναικών και των φαντασμάτων του προηγούμενων ζωών. Πού βρίσκεται όμως το πραγματικό του σπίτι;
Annette (2021)
Η περσινή έναρξη στο Φεστιβάλ των Καννών είχε άρωμα μιούζικαλ, και ποιος να ήξερε ότι αυτό θα ερχόταν από τον Carax, και θα του εξασφάλιζε και το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας. Στη μοναδική αγγλόφωνη ταινία του, ο Carax μας μεταφέρει στο Los Angeles του σήμερα, και στην ιστορία ενός σύγχρονου ζευγαριού. Ο Henry (Adam Driver) είναι ένας stand-up κωμικός με έντονο χιούμορ, ενώ η Ann (Marion Cotillard), μία διεθνούς φήμης τραγουδίστρια όπερας. Μαζί, κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας, αποτελούν ένα ευτυχισμένο και λαμπερό ζευγάρι. Η γέννηση του πρώτου τους παιδιού, της Annette, ενός μυστηριώδους κοριτσιού με εξαιρετική μοίρα, θα ανατρέψει τη ζωή τους. Ίσως το πιο προσωπικό φιλμ του μέχρι και σήμερα, και σίγουρα πιο σύγχρονο από ποτέ, το Annette δεν ξεφεύγει από το κλασσικό μοτίβο του σύγχρονου Γάλλου auteur, ο οποίος ενώνει ξανά το γήινο με το υπερκόσμιο και το κάνει με όλους τους σωστά ιδιαίτερους τρόπους του.
