Είμαι απλός άνθρωπος. Ακούω για ταινία που σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί ο Edward Norton, και μου φτιάχνεται η διάθεση. Βλέπω αμέσως μετά τρέιλερ του Motherless Brooklyn με πρώτης κλάσης cast, μουσικά επενδυμένο απο τα φωνητικά του Thom Yorke και παθαίνω αμόκ. Απλά τα πράγματα.
Αυτή ήταν όντως η αντίδραση μου τον Αύγουστο, όταν πρωτοβγήκε το τρέιλερ και απο τότε περιμένω την ταινία να προβληθεί. Μπαίνοντας στην αίθουσα βέβαια είχα ένα μικρό φόβο. Ότι όπως και σε άλλες ταινίες στο παρελθόν, μπορεί τα πράγματα να μην είναι τελικά όπως τα φανταζόμουν και να αποδειχθεί άλλη μια φορά πως τα ράσα δεν κάνουν τον παππά.
Το Motherless Brooklyn είναι μια ταινία που κατατάσσεται αβίαστα στην Noir κατηγορία των φίλμ και έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που είχαμε καιρό να δούμε μαζεμένα και τόσο έντονα.
Ένας προβληματισμένος και μοναχικός ντετέκτιβ να προσπαθεί να διαλευκάνει μια υπόθεση στους βρεγμένους και σκοτεινούς δρόμους της πόλης. Μια γυναίκα να αποτελεί κλειδί στην εξέλιξη της υπόθεσης. Ασύμμετρες λήψεις και ευρηματική χρήση του φωτός και των αντανακλάσεων του μέσα από καθρέφτες, νερό κ.λπ. Δεν θα μπορούσε, βέβαια, να απουσιάζει η αφήγηση από τον πρωταγωνιστή και η χρήση αρκετών flashbacks για την εξέλιξη της πλοκής.
Πλοκή
Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία των 50s. O Lionel Essrog (Edward Norton) δουλεύει σε ένα γραφείο ως detective και πάσχει απο σύνδρομο Tourette. Κάτι που τον δυσκολεύει τόσο στην ομιλία του όσο και στην γενική του εικόνα. Μετά τη δολοφονία του μέντορα και μοναδικού του φίλου, Frank Minna (Bruce Willis), ο Lionel αποφασίζει να ανακαλύψει το λόγο που αυτή συνέβη και να συνεχίσει το μισοτελειωμένο έργο του Frank. Με τα ελάχιστα στοιχεία που είχε στη διάθεση του και με όπλο τη φωτογραφική του μνήμη, ο Lionel αρχίζει να ξετυλίγει το κουβάρι μιας υπόθεσης που φαίνεται ότι αποκτά μεγάλες εκτάσεις. Σε αυτή φαίνεται οτι μπλέκονται πρόσωπα που φαινομενικά δεν έχουν κάποια σύνδεση. Ένας εξαγριωμένος μηχανικός (Willem Dafoe), μια ακτιβίστρια (Gugu Mbatha-Raw) και ένας δύστροπος πολιτικός (Alec Baldwin). Τα μυστήρια γίνονται ολοένα και περισσότερα καθώς τα διάφορα μυστικά αποκαλύπτονται το ένα μετά το άλλο.
Ερμηνείες
Έχουμε συνηθίσει τον Norton σε εξαιρετικές ερμηνείες (Fight Club, American History X, Birdman) οπότε δεν περιμέναμε το Motherless Brooklyn να αποτελεί την εξαίρεση. Πράγματι, καταφέρνει να αποδώσει άψογα και αυτόν το ρόλο. Παρ’ όλη την έμφαση που δίνεται στην εγκεφαλική του δυσλειτουργία, αποφεύγει να περιοριστεί στη δραματική της διάσταση. Επιλέγει να της δώσει έναν πιο ανάλαφρο χιουμοριστικό τόνο, χωρίς βέβαια να ξεχνάει να τη σεβαστεί. Δείχνει έτσι πως δεν σκοπεύει να βασιστεί σε αυτήν αποκλειστικά για να ανεβάσει το επίπεδο και να κινηθεί προς τα Όσκαρ (βλ. The Theory of Everything, My Left Foot). Αντιθέτως, η συνύπαρξη της με την εξέλιξη της πλοκής χωρίς αυτές να αλληλοεπηρεάζονται είναι αξιόλογη και αξιέπαινη. Παράλληλα, η υποκριτική ικανότητα του Willem Dafoe έχει φτάσει σε ένα σημείο που θα έπρεπε πλέον να διδάσκεται. Αλλά και ο Alec Baldwin στο ρόλο του Moses Randolph είναι πειστικά απειλητικός και άψυχος.
Ατμόσφαιρα – Σκηνοθεσία
Με το soundtrack του Thom Yorke “Daily Battles” να επαναλαμβάνεται συχνά και σε διάφορες παραλλαγές και με τους jazz ήχους του Wynton Marsalis η ατμόσφαιρα έχει ήδη στηθεί. Η μουσική είναι ένα από τα μεγάλα ατού της ταινίας αυτής που συμβάλλουν στο κλίμα της, αλλά δεν είναι το μόνο. Ο Norton αποδεικνύει ότι πέρα από καλός ηθοποιός, είναι και αξιόλογος σκηνοθέτης. Με όμορφα κάδρα, χρήση της κάμερας σαν φωτογραφικό φακό ενός ντετέκτιβ, συμβολικά φορτωμένες εικόνες και “ξεθωριασμένη” χρωματική παλέτα, όχι μόνο μας μεταφέρει όμορφα στην Νέα Υόρκη του 50′ αλλά μας παρουσιάζει και τη δική του αισθητική. Μπορεί βέβαια αυτή να μην έχει βρει ακόμα το δικό της χαρακτήρα, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι οπτικά απολαυστικό.
Ενδιαφέρουσα είναι και η προσοχή στη λεπτομέρεια. Ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιεί μικρό βάθος πεδίου για να γλιτώσει το στήσιμο της υπόλοιπης πόλης θολώνοντάς το, επιλέγει να μην το κάνει. Φροντίζει πάντα στο παρασκήνιο να έχει αρκετούς κομπάρσους και στοιχεία που βοηθούν σημαντικά στην καλύτερη απόδοση της ατμόσφαιρας της εποχής. Το μόνο που ίσως με ενόχλησε είναι ότι σε κάποια σημεία ένιωθα πως οι διάλογοι ήταν άρρυθμοι και αφύσικοι δίνοντας την αίσθηση ότι προσπαθούσε περισσότερο απο όσο χρειαζόταν. Πολλές σκηνές ήθελαν περισσότερο χρόνο, ενώ άλλες μπορούσαν να γίνουν και πιο σύντομες. Ωστόσο, παρά τις 2 ώρες και 24 λεπτά και τους αργούς ρυθμούς της, η ταινία δεν κουράζει και κρατάει το ενδιαφέρον και τη συνοχή της.
Πέραν της βασικής πλοκής υπάρχει βαθύτερο μήνυμα;
Το Motherless Brooklyn ήταν στα σχέδια του Norton είκοσι χρόνια τώρα και βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Jonathan Lethem. Πραγματεύεται έντονα την πολιτική διαφθορά, το θεσμοθετημένο ρατσισμό και είναι ενδιαφέρουσα η οπτική της “εξουσίας”, όπως αυτή παρουσιάζεται. Μπορεί εύκολα κανείς να κάνει τους παραλληλισμούς του με τη σύγχρονη εποχή. Συγκεκριμένα, ο ρόλος του Moses Randolph (μεταφορά του υπαρκτού Robert Moses της δεκαετίας) με το αδιάφορο, ρατσιστικό, σεξιστικό του χαρακτήρα σε θέση εξουσίας ταιριάζει γάντι σε κάποιον νυν πρόεδρο της Αμερικής. Ονόματα δε λέμε, οικογένειες δε θίγουμε.
Βαριόμουν να διαβάσω τα παραπάνω, να πάω να τη δώ;
Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε όσους έχουν διάθεση να παρακολουθήσουν μια ταινία που θα τους προβληματίσει και θα απαιτήσει την ολοκληρωτική προσοχή τους. Όσοι θέλουν να παρακολουθήσουν κάτι πιο ανάλαφρο ίσως το Motherless Brooklyn δεν είναι η καλύτερη επιλογή. Με την πολύπλοκη -και συνολικά αργή- εξέλιξή του είναι πιθανό κάποιοι να κουραστούν και συγχιστούν χάνοντας βέβαια τα τόσα όμορφα στοιχεία που έχει να δώσει.
