Υπήρξε μία ταινία, μήνες πριν, η οποία θεωρήθηκε ταινία της χρονιάς πριν ακόμα καλά καλά κυκλοφορήσει το τρέιλερ. Κυκλοφόρησε το τρέιλερ και πλέον ήταν ταινία της χρονιάς και με τη βούλα. Στις 2 Οκτωβρίου έφτασε επιτέλους η ώρα που αυτή έκανε πρεμιέρα στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες. Δύσκολο να μην έχετε αντιληφθεί τις διθυραμβικές εντυπώσεις που έχει δημιουργήσει ο Joker μέχρι στιγμής. Θέλαμε, όμως, κι εμείς να πούμε τα δικά μας. Λείπει ο Μάρτης απ’την Σαρακοστή, βρε;
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Τη στιγμή που είναι ήδη γνωστό ότι το σύμπαν της ταινίας είναι αυτό που ξέρουμε από τα comics και τις μέχρι τώρα μεταφορές τους στην μεγάλη οθόνη, το “Joker” σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει το είδος στο οποίο το κατατάσσει κανείς στο μυαλό του. Δεδομένου το πού έχει φτάσει το όλο θέμα με τους υπερήρωες και συγκεκριμένα το τι έχει κάνει η ίδια η DC στο παρόν ζήτημα, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θυμίζει ταινία δράσης, πόσο μάλλον comic book movie. Η εκδοχή αυτή αντανακλά, και με πολύ πετυχημένο τρόπο, τον κλασικό κινηματογράφο. Τόσο στο στήσιμό και τα χρώματα, όσο και στον τρόπο με τον οποίο ξετυλίγεται η ιστορία, στα πλαίσια σεκάνς και σεναρίου.
Ο Joker του 2019 μπορεί κάλλιστα να σταθεί και ίσως να κονταροχτυπηθεί με τον Joker του 2008.
Ή πιο απλά να ταιριάξει περισσότερο στο κινηματογραφικό σύμπαν που δημιούργησε το “Dark Night” εκείνη τη χρονιά. Είναι ευρέως γνωστό πως η ταινία του Christopher Nolan αποτελεί πρότυπο αποτύπωσης comic book σε ταινία. Κάνουμε λόγο, μάλιστα, και για ένα εξαιρετικό κινηματογραφικό δείγμα, γενικότερα. Ίσως να ήταν και υπεύθυνο για τη σοβαρότητα την οποία έδειξε ο κόσμος αργότερα στην αντιμετώπισή του προς αυτές.
Κάπου εκεί και με αυτό στο νου, μπαίνει και ο Joker του Todd Phillips.
Η δίωρη αυτή ταινία περιγράφει την κάθοδο ενός ατόμου με ψυχικές διαταραχές, η οποία εντείνεται από δύο παράγοντες: το άμεσο περιβάλλον του και το ίδιο το σύστημα στο οποίο στρέφεται για βοήθεια. Ο Arthur Fleck είναι εκείνο το άτομο που κοίταξες με περιφρόνηση στο λεωφορείο, εκείνο που γέλασες με λύπηση σε κάτι που είπε το οποίο δεν έστεκε, εκείνο που κορόιδεψες γιατί το “αστείο” του δεν ήταν αστείο. Ο Arthur Fleck ταυτόχρονα είναι και το άτομο το οποίο απορρίπτει το ιατρικό σύστημα, διότι ξαφνικά το κράτος αποφασίζει να κλείσει κάποιες ιατρικές μονάδες για τον οποιοδήποτε λόγο. Ο Arthur Fleck είναι εκείνος ο άνθρωπος που φλερτάρει συνέχεια με την πολύ λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη λογική και την τρέλα.
Έτσι, η διαχείριση ενός τέτοιου σοβαρού ζητήματος και η απεικόνιση αυτού του χαρακτήρα, χρειάζονταν έναν πολύ τρυφερό τρόπο απεικόνισης. Και εδώ έρχεται και κλειδώνει το ζωτικό γρανάζι σε όλη τη μηχανή που ακούει στο όνομα Joaquin Phoenix. Το να πούμε πως ο Phoenix κουβαλάει την ταινία στην πλάτη του μπορεί να θεωρηθεί και υποβάθμιση. Προφανώς, όχι μόνο γιατί αυτή η φράση συνήθως χρησιμοποιείται για να δηλώσει το μοναδικό καλό μέσα στην άβυσσο. Αλλά κυρίως γιατί ο Phoenix κάνει μία τρομερή υπέρβαση στην αποτύπωση αυτού του χαρακτήρα, η οποία δύσκολα μπορεί να περιγραφεί δίκαια με λόγια.
Ο Joaquin Phoenix δεν χρησιμοποιεί απλά το πρόσωπό του για να υποκριθεί τον Arthur Fleck.
Χρησιμοποιεί κάθε κύτταρο του σώματός του, τη φωνή του, το περπάτημά του. Όλα τους πράγματα που χτίζουν σιγά σιγά τρομερή ένταση στο πρώτο μισό και αυτή βρίσκει δίοδο να εκδηλωθεί στο δεύτερο. Η κορύφωση είναι ελάχιστα μικρότερη απ’ όσο μπορεί να περιμέναμε οπτικά. Μόνο αν προσπαθήσεις να περιγράψεις τι έγινε με λόγια, τότε καταλαβαίνεις ότι δεν ήταν καθόλου απλοϊκή η κατάληξη της ιστορίας. Στα τελευταία 20 λεπτά συγκεκριμένα, ο Phoenix είναι καθηλωτικός και αν μπορούσα να του πετάξω μία χούφτα χρυσά αγαλματίδια, θα το έκανα. Αλλά εγώ δεν μπορώ, οπότε ελπίζω να το κάνει η Ακαδημία.
Είναι σχεδόν τρομακτικό το πόσο κοντά είναι η ιστορία του Arthur στη σημερινή πραγματικότητα. Ίσως και αυτός να ήταν ο σκοπός του “Joker”. Επίσης δυσοίωνη ήταν και η αντιμετώπιση κάποιων μελών του κοινού κατά την προβολή της ταινίας. Τα σχόλια και τα γέλια σε σημεία ήταν τουλάχιστον ανησυχητικά για το πως ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αντιμετωπίζει έναν τέτοιο χαρακτήρα. Εδώ είναι που επαληθεύεται όμως και η φρικτή αλήθεια της ταινίας: οι άνθρωποι που συναναστρέφονται με τον Arthur στο λευκό πανί γράφτηκαν με βάση το πως ο πραγματικός άνθρωπος θα αντιδράσει στον Arthur στην καθημερινότητά του.
Το “Joker”, εν ολίγοις, δεν είναι μία ταινία για όλους. Kαλό θα ήταν, όμως, όλοι να τη δουν με σύνεση και να καθίσουν έπειτα να σκεφτούν. Αν όχι τα κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα, τουλάχιστον το πως αυτή επαναπροσδιορίζει την έννοια ολόκληρου του είδους των comic book movies.
