Τη Χρύσα Μήτσιου και την ομάδα της τις γνωρίσαμε μέσα από το Apothecary, ένα φαρμακείο στην καρδιά των Ιωαννίνων, που στηρίζει τα φυσικά προϊόντα και πολλές μικρές ελληνικές επιχειρήσεις. Με αφορμή το ταξίδι της στη Μαδαγασκάρη για την προσφορά εθελοντικής βοήθειας, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα τη Χρύσα και να μας αφηγηθεί με δικά της λόγια την εμπειρία της εκεί. Όσα ακολουθούν είναι οι σκέψεις της, τα βιώματα και οι συνειδητοποιήσεις που «έφερε» μαζί της πίσω στην Ελλάδα.
Χρύσα, πώς πήρες την απόφαση να πας σε αυτή την αποστολή; Έχεις κάνει κάτι παρόμοιο στο παρελθόν;
Από όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου στη φαρμακευτική, ήταν όνειρό μου να πάω κάποια στιγμή ως εθελόντρια για ιατροφαρμακευτική βοήθεια σε κάποια χώρα της Αφρικής. Το έλεγα πάντα έτσι ρομαντικά, αλλά χωρίς να έχω καταφέρει να το υλοποιήσω. Τελικά, η συμμετοχή μου στην αποστολή έγινε εντελώς τυχαία. Όταν έμαθα από την παιδίατρο Σοφία Φίνου, η οποία είναι από τα Ιωάννινα όπως εγώ, ότι θα συμμετέχει σε μία τέτοια αποστολή, τη θαύμασα και ρώτησα αν θα μπορούσα να κάνω μία δωρεά φαρμάκων για την ενίσχυση της αποστολής τους. Ανέκαθεν ως φοιτήτρια ήθελα να προσφέρω ως εθελόντρια όπου μπορούσα, π.χ. σε προγράμματα του πανεπιστημίου, απλά πάντα σε πιο τοπικό επίπεδο. Και αργότερα, ως φαρμακοποιός έκανα δωρεές φαρμάκων στο κοινωνικό φαρμακείο Ιωαννίνων για όσα άτομα το έχουν ανάγκη. Έτσι, κι εκείνη με παρέπεμψε, λοιπόν, στην αρχηγό της αποστολής, την παιδίατρο Όλγα Τζέτζη για να δούμε μαζί τι φάρμακα χρειάζονται.
Ήταν Δευτέρα πρωί, στο φαρμακείο γινόταν χαμός, χτυπάει το τηλέφωνο και η Όλγα με προσκαλεί να συμμετέχω κι εγώ σαν ενεργό μέλος της αποστολής και όχι απλά ως χορηγός φαρμάκων. Όταν μου είπε ότι χρειάζονται έναν φαρμακοποιό στην ομάδα, απλά της είπα αυθόρμητα το ναι, χωρίς να σκεφτώ περισσότερα. Ρώτησα μόνο τα πολύ βασικά, ήξερα ότι πηγαίνω για ανθρωπιστική βοήθεια στη Μαδαγασκάρη με τον σύλλογο Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος που έχουν οργανώσει την ομάδα «Φροντίζω τα παιδιά της νοτίου Μαδαγασκάρης» ενισχύοντας το έργο της ιεραποστολής στον τόπο αυτό, αλλά και το έργο του Δεσπότη πατέρα Προδρόμου. Ήταν η πιο γρήγορη και η καλύτερη απόφαση που έχω πάρει στη ζωή μου μέχρι σήμερα.
Πήγαινε μας πίσω στις μέρες λίγο πριν αναχωρήσεις. Ποιες ήταν οι προετοιμασίες, αλλά και τα συναισθήματα πριν το ταξίδι; Υπερίσχυε ο ενθουσιασμός ή η ανησυχία;
Αναπολώ και γελάω ταυτόχρονα με τις μέρες πριν το ταξίδι, διότι τη μία μέρα ήμουν τόσο χαρούμενη και έτοιμη να πάω να ζήσω το όνειρό μου και να προσφέρω, αλλά υπήρχαν μέρες που υπερίσχυε η ανησυχία. Αρχικά, ολοκλήρωσα όλους τους απαραίτητους εμβολιασμούς και μαζί με την ομάδα παρακολουθήσαμε σεμινάριο από τον ΕΟΔΥ σχετικά με προηγούμενες αποστολές στην Τανζανία και άλλες χώρες της Αφρικής, όπως επίσης κι ένα σεμινάριο πρώτων βοηθειών. Όλα αυτά βοήθησαν αρκετά στο να ξέρω τι να περιμένω και να πάρω μία ιδεά ως προς το πώς οργανώθηκαν οι προηγούμενες αποστολές.
Στη συνέχεια, οργάνωσα όλα όσα θα έπαιρνα μαζί, δηλαδή φάρμακα, ειδικά ρούχα, ξηρούς καρπούς, κουνουπιέρα, αλλά και πολλά γλυκάκια για τα παιδιά εκεί. Τα συναισθήματα ήταν πολύ ανάμεικτα. Ανησυχούσα για το αν θα μπορέσω να είμαι αρκετά δυνατή για όσα θα αντίκριζα εκεί, για τη δουλειά, για το αν θα μπορούσα να φανώ τελικά χρήσιμη 100%, ενώ παράλληλα φοβόμουν και τα πιθανά τσιμπήματα κουνουπιών. Παράλληλα, ανυπομονούσα να πάω αμέσως να σώσω τον κόσμο και να δω μία άλλη πλευρά της ζωής, τόσο αληθινή και τόσο μακρινή από τη δική μας εδώ στην Ελλάδα και τη Δύση. Στο σήμερα, καθώς τα έχω ζήσει τελικά όλα αυτά, οι παραπάνω ανησυχίες μού φαίνονται τόσο αστείες.
Τι είδες φτάνοντας εκεί; Ποιες είναι μερικές από τις δυσκολίες που ίσως εμείς εδώ δεν μπορούμε καν να φανταστούμε;
Φτάνοντας εκεί νόμιζα ότι είμαι μέσα σε κάποιο ντοκιμαντέρ. Είδα μία τελείως διαφορετική όψη της ζωής. Γενικά στη ζωή μου έχω ταξιδέψει αρκετά, αλλά αυτό που συνάντησα στην Τουλεάρ, την πόλη της νότιας Μαδαγασκάτης όπου μέναμε, ήταν κάτι το διαφορετικό. Αρχικά, να πούμε ότι αυτό το κομμάτι της νότιας Μαδαγασκάρης είναι από τις πιο φτωχές περιοχές του πλανήτη, καθώς βρέχει σπάνια και οι άνθρωποι ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας. Η εκπαίδευση και η υγεία δεν είναι σε καμία περίπτωση δεδομένα ούτε δημόσια αγαθά, που σημαίνει ότι όποιος θέλει να μορφωθεί ή να εξεταστεί, πρέπει και να πληρώσει.
Η βοήθεια από την ιεραποστολή προσφέρεται δωρεάν στους πολίτες, σε μία χώρα που για μπει κάποιος απλά στο κρατικό νοσοκομείο πρέπει να πληρώσει 6 ευρώ, τη στιγμή που ο μηνιαίος μισθός είναι γύρω στα 20 ευρώ. Μία από τις πρώτες εικόνες που αντικρίσαμε, ήταν μία τεράστια ουρά ανθρώπων-ασθενών που σχηματιζόταν από το προηγούμενο βράδυ έξω από την κλινική της ιεραποστολής. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν ήδη περπατήσει για μέρες από τα γύρω χωριά, ώστε να φτάσουν και να πάρουν σειρά.
Μέρος της αποστολής μας ήταν και η ενίσχυση της κλινικής, καθώς οι γιατροί εξέταζαν, η υπόλοιπη ομάδα βοηθούσε με τα λειτουργικά της κλινικής κι εγώ στο φαρμακείο. Πολλές φορές δεν είχαμε τον απαραίτητο εξοπλισμό κι έτσι φτιάχναμε αυτοσχέδιες αναπνευστικές συσκευές από πλαστικά μπουκάλια και ποτήρια, ώστε να πάρουν τα μωρά σωστά την αναπνευστική αγωγή τους. Τη μεγαλύτερη εντύπωση εκεί μου έκαναν οι άνθρωποι και τα παιδιά που ήταν τόσο χαμογελαστά, πάντοτε έτοιμα να σε πάρουν μία τεράστια αγκαλιά και να παίξουν μαζί σου, χωρίς καν να μιλάτε την ίδια γλώσσα. Είναι παιδιά-σφουγγάρια που μαθαίνουν το καθετί πολύ γρήγορα, που αγκαλιάζουν τόσο εύκολα το διαφορετικό.
Πώς ήταν η επικοινωνία τόσο με τους συναδέλφους σας εκεί όσο και με τους ασθενείς;
Φυσικά υπήρξαν και δύσκολες στιγμές, καθώς η δεύτερη μέρα μάς βρήκε σε αποστολή για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε απομακρυσμένο χωριό. Εκεί σε ένα μικρό κτίριο δίπλα στην εκκλησία, στήθηκαν ολόκληρα ιατρεία και φαρμακείο. Εθελοντές και νοσηλευτικό προσωπικό έπρεπε να δουλέψουμε ο ένας με τον άλλο, ο ένας πάνω στον άλλον, βοηθώντας τον άλλο. Άνθρωποι που γνωριστήκαμε τόσο σύντομα, που δε μιλούσαμε καν κοινή γλώσσα και έπρεπε να συνεργαστούμε με αλληλοστήριξη και κατανόηση. Τελικά, η συνεργασία ήταν άψογη, όλα κύλησαν αρμονικά και ξαφνικά θυμήθηκα τα ξεχασμένα γαλλικά μου για να συνεννοηθώ με τον συνάδελφο φαρμακοποιό από εκεί, να κρατήσω κάποιες λέξεις στα μαδαγασκαριανά για όσους ασθενείς δε μιλούσαν γαλλικά και να μπορέσω να επικοινωνήσω με όλους. Τα βλέμματα, τα χαμόγελα και τα όμορφα λόγια που έπαιρνα από τους ντόπιους κάθε φορά που προσπαθούσα να μιλήσω τη γλώσσα τους ήταν πραγματικά συγκινητικά και μου θύμιζαν μέσα στην κούραση και την εξάντληση, τον λόγο που είμαστε όλη η ομάδα εκεί.
Κάθε χωριό που επισκεφτήκαμε με την ιεραποστολή ήταν διαφορετικό και είχε τις δικές του δυσκολίες. Στο πρώτο χωριό, το οποίο θα θυμάμαι πάντα, χρειάστηκε να εκτελέσουμε περίπου 200 συνταγές φαρμάκων μέσα σε πολύ λίγες ώρες. Σε κάποια χωριά, η πρόσβαση ήταν πιο δύσκολη, καθώς βγαίναμε και εκτός δρόμου για να τα προσεγγίσουμε. Αλλού μάς υποδέχθηκαν με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. Σε κάθε ένα όμως έκανα την ίδια σκέψη: σήμερα είμαστε εδώ ως ομάδα και προσφέρουμε, αύριο όμως τι θα γίνει; Πώς μπορώ να φύγω από εδώ και να είμαι εντάξει με αυτή την κατάσταση;
Τώρα που έζησες εκ των έσω μία τέτοια εμπειρία, πώς πιστεύεις ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν περισσότερο διάφορες εταιρείες ή/και ιατροφαρμακευτικές βιομηχανίες; Δεδομένου ότι συχνά γνωρίζουμε πως δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν.
Τα πράγματα τελικά ως προς την παροχή μίας τέτοιας βοήθειας είναι πολύ πιο απλά απ’όσο φανταζόμουν. Η ιεραποστολή της νοτίου Μαδαγασκάρης συντηρεί μία ολόκληρη κλινική στην οποία οι άνθρωποι εξετάζονται δωρεάν και τους παρέχονται επίσης φάρμακα, μέσω δωρεών που γίνονται απευθείας προς την ιεραποστολή. Από αυτά που έζησα εκεί συνειδητοποίησα ότι οι φαρμακευτικές βιομηχανίες θα πρέπει να ξεκινήσουν από τα πιο απλά, αυτά που εδώ θεωρούμε δεδομένα, όπως είναι τα αντιβιοτικά σιρόπια, οι αντιβιοτικές κρέμες, ή οι βιταμίνες. Επίσης, κάθε δωρεά θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη χώρα και την τρέχουσα κατάσταση εκεί και το αναφέρω αυτό γιατί στην αποθήκη του φαρμακείου είδα δωρεά μεγάλης εταιρείας με αναβράζοντα συμπληρώματα, σε έναν τόπο που μετά βίας υπάρχει πόσιμο νερό.
Ποιες ήταν οι σκέψεις σου αλλά και οι συνειδητοποιήσεις σου κατά την επιστροφή;
Καθώς επέστρεφα, σκεφτόμουν πολλά και τα συναισθήματα ήταν πολύ έντονα. Νομίζω πως θα μου πάρει αρκετό καιρό να συνειδητοποιήσω όλα όσα έζησα εκεί. Σίγουρα, μου λείπει πολύ η Μαδαγασκάρη, η ομάδα και οι άνθρωποι εκεί. Παρά την κούραση που βιώναμε κάθε μέρα, γινόμασταν καλύτεροι και πιο αποτελεσματικοί βάζοντας το δικό μας λιθαράκι στην βελτίωση της ποιότητας ζωής εκεί. Κι ενώ είχα στο μυαλό μου ότι πάμε εκεί για να προσφέρουμε βοήθεια, η αγάπη και τα χαμόγελα των παιδιών ήταν αυτά που βοήθησαν πιο πολύ εμάς. Νομίζεις ότι πας για να σώσεις τον κόσμο, και τελικά «σώζεσαι» εσύ.
Εννοείται πως θα ξαναπήγαινα, χωρίς δεύτερη σκέψη. Θα ήθελα να πάω και μέσα στην επόμενη χρονιά. Ο εθελοντισμός γίνεται τρόπος ζωής και η συμμετοχή σε τέτοιες αποστολές είναι μονόδρομος. Η απίστευτη χημεία της ομάδας μας είναι τεράστιο κίνητρο για να συνεχιστεί το εθελοντικό μας έργο. Ψυχή αυτής της ομάδας, όπως είπα και προηγουμένως, είναι η πρόεδρος του συλλόγου ιδιωτών παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος, Όλγα Τζέτζη, αλλά και οι παιδίατροι Σταυρούλα Παπαχατζή, Αγγελική Δημάκου, Έλενα Ζεβγαρίδου, Μαρία Γκελερή, Γιώργος Μουστάκας, Σοφία Φίνου όπως και οι υπόλοιποι εθελοντές, Χαρά Αγγάνη, Ευαγγελία Πασχαλίδου, Μαριάνθη Καριπίδου, Αλεξάνδρα Μιχαηλίδου, Νούλη Πέρκα, Βασίλειος Τσιντάρης, και Αριάδνη Συμεωνίδη, οι οποίοι δώσαμε τον καλύτερο μας εαυτό. Οι εικόνες των παιδιών που θεραπεύσαμε, που μοιράσαμε φάρμακα, φαγητό και καραμέλες, οι τεράστιες αγκαλιές τους και τα παιχνίδια, είναι εικόνες ανεξίτηλες στο πέρασμα του χρόνου. Η αρχή έγινε, οπότε φύγαμε για τα επόμενα!
