Κάθε Παγκόσμια Ημέρα -όπως και κάθε καινούρια μέρα- είναι μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία να ερευνήσουμε, να κατανοήσουμε, να υιοθετήσουμε μια νέα οπτική για μία όχι και τόσο νέα πραγματικότητα. Έτσι, όταν οι εκδόσεις Key Βooks ανακοίνωσαν την κυκλοφορία του συλλογικού έργου «Είμαι Επικίνδυνη» είδα ακριβώς αυτό∙ μια ευκαιρία να γνωρίσω τις 100 αυτές γυναίκες μέσα από τις μοναδικές αφηγήσεις τους για το πώς βιώνουν τη γυναικεία τους ταυτότητα στην Ελλάδα του σήμερα.
Οι συν-δημιουργοί
Το συλλογικό αυτό έργο οφείλει την ύπαρξή του στις 100 γυναίκες που μοιράστηκαν τις ιστορίες τους σε μια ιδέα και πρωτοβουλία της Women Act σε συνεργασία με την αθηΝΕΑ και την υποστήριξη του Women on Top. Οι εκδόσεις Keybooks με τη φρέσκια και δυναμική τους παρουσία μάς χαρίζουν ένα ακόμα ιδιαίτερο βιβλίο. Τα συγγραφικά δικαιώματα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν για την αρωγή οργανισμών που υποστηρίζουν γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία.
Κάθε βιβλίο είναι ένα ξεχωριστό ταξίδι
Υπάρχει κάτι μαγικό στη γνωριμία μας με κάθε βιβλίο. Από το εξώφυλλο και τον τίτλο, το βάρος του στο χέρι μας και την νοσταλγική μυρωδιά του, μέχρι το πιο ουσιαστικό την ιστορία που μας αφηγείται. Κάποια βιβλία κουμπώνουν αμέσως με κάποιους ανθρώπους. Τα υπόλοιπα περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους στη βιβλιοθήκη μας. Το Είμαι Επικίνδυνη δεν έμελλε ούτε μια στιγμή να ακουμπήσει το ράφι. Το ζωηρό κόκκινο χρώμα του συνδυασμένο με ροζ και ο ανεξιχνίαστος τίτλος ζητάει την προσοχή μας. Ή μάλλον καλύτερα έχει πάψει να τη ζητάει και την απαιτεί. Όπως ακριβώς και οι θεματικές με τις οποίες καταπιάνεται.
Το κοινό σημείο έναρξης για τις διαφορετικές διαδρομές
Αφετηρία για καθεμία από τις 100 μοναδικές ιστορίες που ξεδιπλώνονται στο βιβλίο είναι η φράση «Είμαι Επικίνδυνη». Η κοινή για όλες οδηγία προσφέρει μεμιάς τη σύνδεση και την ομαλή αλληλουχία ανάμεσα στις αφηγήσεις. Η ποικιλία και η μοναδικότητα έρχονται μέσα από την ελευθερία να ερμηνεύσουν και να αναπτύξουν τη φράση χωρίς περαιτέρω υποδείξεις και περιορισμούς.
Γιατί το “Είμαι Επικίνδυνη” υπερίσχυσε έναντι των εναλλακτικών
Ήδη από την εισαγωγή πληροφορούμαστε τους λόγους που οδήγησαν στην επιλογή της συγκεκριμένης φράσης. Πρόκειται για έναν επιθετικό προσδιορισμό (επικίνδυνη) που αποδόθηκε ανά τους αιώνες στις γυναίκες για να τις ελέγξει, να τις στιγματίσει, να τις υποτιμήσει. Το βιβλίο αυτό φαντάζει στα μάτια μου -και ίσως και στους δημιουργούς του- ως μια διορθωτική εμπειρία. Αποτελεί έναν ασφαλή χώρο να επεξεργαστούν τον όρο, να αποφασίσουν οι ίδιες αν τον ενστερνίζονται ή τον απορρίπτουν. Όποια κι αν είναι η απάντηση είναι σίγουρα μια φράση που «μας κάνει να νιώθουμε άβολα» και αυτή ακριβώς είναι η αξία της.
Η μοναδική σχέση κάθε γυναίκας με τον όρο
Μια ματιά στα σημεία στίξης και μόνο μαρτυρά τη μοναδικότητα με την οποία διαχειρίζεται η κάθε συμμετέχουσα σε αυτό το πόνημα την ιστορία της. Τη σιγουριά και το αμετάκλητο της τελείας ακολουθεί ο προβληματισμός και η αμφισβήτηση του ερωτηματικού και η έκπληξη του θαυμαστικού. Μερικές γυναίκες τιτλοφορούνται με περηφάνεια τον όρο της επικίνδυνης. Άλλες καλούνται για πρώτη φορά να τον δοκιμάσουν και να αντιληφθούν πως δεν τις καλύπτει. Μερικές θεωρούν τη γυναικεία τους φύση επικίνδυνη όταν πράττει σύμφωνα με τις επιθυμίες της κι όταν υπερασπίζεται τα δικαιώματά της. Αντιθέτως, για κάποιες άλλες η μη υιοθέτηση αυτής της στάσης, η δυσκολία τους να πούνε όχι και να θέσουν όρια, τις κατατάσσει στη σφαίρα της επικίνδυνης. Κάθε οπτική συμπληρώνει ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ του τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα.
Οι θεματικές
Τα ζητήματα έμφυλης ισότητας και δικαιωμάτων…
είναι προεξέχοντα σε όλο το βιβλίο. Ο φόρος τιμής στις διεκδικήσεις του παρελθόντος εναλλάσσεται με την αποτίμηση της ισχύουσας θέσης της γυναίκας αναμεμειγμένη με την προσδοκία για το μέλλον. Τα στερεότυπα και τα εμπόδια που μοιράζονται μαζί μας οι γυναίκες του βιβλίου είναι η υπενθύμιση για το δρόμο που έχουμε ακόμα ως την εξάλειψή τους.
Η μητρότητα…
είναι μια θεματική που επίσης απασχολεί τις συγγραφείς μας. Προσεγγίζεται άλλοτε ως ρόλος που προσπαθεί να ισορροπήσει με μια πληθώρα άλλων. Μπορεί να θεαθεί ως μια κοινωνική επιταγή και μοχλός πίεσης στις γυναίκες. Αναδεικνύεται μέσα από την ποικιλομορφία των συναισθημάτων και των προσδοκιών που προκαλεί. Φέρνει μερικές από τις γυναίκες σε άμεση αναμέτρηση με την ευθύνη τους απέναντι στις άλλες γυναίκες. Οι οπτικές είναι όσες και οι εμπειρίες.
Οι επαγγελματικές προοπτικές…
σε ανδροκρατούμενα ή μη περιβάλλοντα έρχονται επίσης στο προσκήνιο. Μερικές ιστορίες επιλέγουν να σταθούν στο απεριόριστο των δυνατοτήτων κάθε γυναίκας. Μία άλλη πλευρά του θέματος αφορά φυσικά το σεξισμό στο χώρο αυτό. Θίγεται η γυναικεία αλληλεγγύη, καθώς και η απουσία της.
Η ανατροφή και οι σχέσεις…
φυσικά αποτελούν μεγάλο κομμάτι των ιστοριών. Πώς διαμορφωνόμαστε ως γυναίκες; Ποιες υποδείξεις έχουν χαραχτεί στη μνήμη μας και επηρέασαν τις επιλογές μας; Κόρη, μάνα, σύντροφος, φίλη είναι μερικές από τις σχέσεις και τις ταυτότητες που συζητιούνται. Και φυσικά τα θέματα δεν εξαντλούνται εκεί. Αξίζει όμως να τα ανακαλύψει ο κάθε αναγνώστης μόνος του.
Σίγουρα οι 100 γυναίκες του βιβλίου δεν καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των γυναικείων εμπειριών στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Αποτελούν όμως μια σημαντική φωνή, ένα γόνιμο έδαφος και μια αρχή
Δε μπορώ να εγγυηθώ πως όλες οι ιστορίες θα ικανοποιήσουν όλους τους αναγνώστες. Ή μάλλον μπορώ να εγγυηθώ το ακριβώς αντίθετο. Αρκεί να έχουμε στο νου μας πως στόχος κάθε ιστορίας δεν είναι να ικανοποιήσει, αλλά να ακουστεί. Με κάποιες μαρτυρίες θα ταυτιστούμε περισσότερο. Άλλες θα μας φανούν λιγότερο οικείες. Μερικές θα μας συστήσουν μια νέα οπτική, ενώ άλλες θα επιβεβαιώσουν αυτήν που ήδη ξέραμε.
Η προσωπική εμπειρία μου με το βιβλίο
Κλείνοντας θέλω να μοιραστώ μια τεχνική που εγώ ακολούθησα όσο το διάβαζα. Με έναν ανεξίτηλο μαρκαδόρο χρώματος φουξ αποφάσισα να σημειώνω μια γελαστή φατσούλα στο πάνω μέρος κάθε ιστορίας που με ενέπνευσε και με άγγιξε περισσότερο. Το γεγονός πως δε σημειώνω πάνω στα περισσότερα βιβλία μου δεν δηλώνει την έλλειψη σεβασμού μου προς αυτό, αλλά το μέγεθος αυτού. Θέλω να μπορώ να ανατρέχω ευκολότερα σε αυτές. Ακόμα θέλω να μπορώ σε βάθος χρόνου να ανακαλύψω αν έφτασα όσα θαύμαζα, αν βρίσκω ακόμα αλήθειες σε αυτές και αν χρειάζομαι υπενθυμίσεις.
Αν τα βιβλία είναι παράθυρα στον κόσμο, εγώ λέω να τα ανοίξουμε να φυσήξει αέρας γόνιμου προβληματισμού και διαλόγου.
Υ.Γ. Η Key Books και η ομάδα «ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΣΟΥ» σάς προσκαλούν στη διαδικτυακή παρουσίαση του βιβλίου «Είμαι επικίνδυνη», την Τετάρτη 21 Απριλίου στις 19:00. Στην παρουσίαση θα συνομιλήσουν οι Μαριάννα Σκυλακάκη (εκδότρια & αρχισυντάκτρια αθηΝΕΑ), Πηνελόπη Θεοδωρακάκου (Women On Top co-founder) και η Λενιώ Καψάσκη (Υπεύθυνη Πολιτικής της Υγείας του Save the Children UK).
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση εδώ.
4
