Κάποτε, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 πέντε κριτικοί του περιοδικού “Cahiers du Cinema” και κατεξοχήν σινεφίλ, αποφάσισαν να σταθούν απέναντι στον τότε εμπορικό γαλλικό κινηματογράφο και να δημιουργήσουν τη δική τους σχολή.
Καλλιτεχνικός πειραματισμός, αντισυμβατική αφήγηση και ιδιόμορφη τεχνική προσέγγιση είναι κάποια από τα πιο ουσιαστικά χαρακτηριστικά του Νέου Γαλλικού Κύματος.
Η λεγόμενη Nouvelle Vague των Jean-Luc Godard, Eric Rohmer, Francois Truffaut, Claude Chabrol και Jacques Rivette έμελλε να καθορίσει όλες τις επόμενες γενιές σκηνοθετών παγκοσμίως.
Δικός μου αγαπημένος και ιδιαίτερα ιδιόρρυθμος σκηνοθέτης, ο Jean-Luc Godard έκανε το ντεμπούτο του με τη πρώτη μεγάλου μήκους ταινία, το Breathless το 1960, ακολουθώντας τον Francois Truffaut και το 400 Blows. Οι δύο αυτές ταινίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και υποκίνηση του Νέου Γαλλικού Κύματος, ακριβώς γιατί ήταν και οι δύο μια επανάσταση στο μέχρι τότε συντηρητικό σινεμά. Σήμερα όμως θα σε ταξιδέψω στο 1960…με κομμένη την ανάσα.
Breathless (1960)
Το αναρχικό πνεύμα αυτής της ταινίας το αντιλαμβάνεσαι ακόμα κι αν δεν έχεις τη παραμικρή ιδέα τι σημαίνει Nouvelle Vague. Άλματα στο χρόνο που σε μεταφέρουν ανάμεσα στο χώρο και το χρόνο, μοντάζ ευρηματικό και jump cuts από εκεί που δεν τα περιμένεις διαπερνούν τους κλασικούς κανόνες αφήγησης. Η χρήση του φυσικού φωτισμού, τα γρήγορα πλάνα στο δρόμο και όχι όπως ήταν ορθό σε ένα στούντιο, και η αυτοσχεδιαστική σκηνοθετική προσέγγιση στη συνομιλία των πρωταγωνιστών σε κάνουν να πιστεύεις πως κινείσαι και εσύ μαζί με τη ταινία.
Το Breathless θα μπορούσε να πει κάποιος πως αποτελεί ένα είδος διαφορετικού ντοκιμαντέρ. Έχει γυριστεί με τον ανορθόδοξο τότε τρόπο, αυτό της κάμερας στο χέρι. Ίσως κάπως έτσι το βλέπουν και αρκετοί σύγχρονοι σκηνοθέτες όπως ο Wim Wenders, o Jim Jarmusch και ο Quentin Tarantino, ο οποίος έχει εμπνευστεί σε μεγάλο βαθμό από τη σχολή Godard.
Οι δύο βασικοί χαρακτήρες αναδεικνύονται πιο πολύ από την ίδια τη πλοκή της ταινίας
Παράλληλα, τα υπαρξιακά φιλοσοφικά ζητήματα για τη ζωή δεν μένουν εκτός. Ο Michel (Jean-Paul Belmondo), κλέβει ένα αυτοκίνητο και το οδηγεί στους δρόμους του Παρισιού, μιλώντας ταυτόχρονα στη κάμερα, και όταν ένας αστυνομικός προσπαθεί να τον σταματήσει, ο Michel τον πυροβολεί. Όντας καταζητούμενος, συναντά και συναναστρέφεται με μια φοιτήτρια δημοσιογραφίας τη Patricia (Jean Seberg) θέλοντας να ταξιδέψει μαζί της στο Παρίσι. Η Patricia, μπερδεμένη και κολακευμένη από τη προσοχή που της δείχνει ο Michel, αλλά και γοητευμένη από το στυλ του, τον ακολουθεί.
Η καρδιά της ταινίας είναι η σχέση μεταξύ του Michel και τη Patricia, η οποία αποτυπώνεται μοναδικά σε μια 25λεπτή σκηνή όπου οι δύο χαρακτήρες βρίσκονται στο δωμάτιο της Patricia. Δεν γίνεται στη πραγματικότητα τίποτα σημαντικό, αλλά η όλη ατμόσφαιρα που δημιουργείται με τους δυο τους να καπνίζουν, να φλερτάρουν και απλά να χαλαρώνουν στο κρεβάτι σου δημιουργεί μια αίσθηση οικειότητας, χαρακτηριστικό της μετέπειτα φιλμογραφίας του Godard.
Το Breathless αποτελεί ένα pop art επαναστατικό έργο τέχνης, φτιαγμένο σε μια εποχή που η μοναδικότητα ήταν ζητούμενο και όχι δεδομένο
Επηρέασε πολύ ό,τι επρόκειτο να έρθει αργότερα, αλλά δεν υπάρχει τίποτα άλλο σαν και αυτό. Έδωσε έμφαση στη νεολαία της δεκαετίας του ’60, επηρέασε όσο λίγες την έβδομη τέχνη, επέκτεινε σε μεγάλο βαθμό το πώς μπορεί μια ιστορία να ειπωθεί αλλιώς. Σίγουρα όμως έδωσε το έναυσμα για να αρχίσει μια αμφισβήτηση γύρω από τις προσδοκίες του πώς «πρέπει» να μας «συμπεριφερθεί» μια ταινία.
