Ένα απλό ερώτημα σε μία πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με το πόσες καλλιτέχνιδες μπορούμε να απαριθμήσουμε χωρίς τη βοήθεια της Google, αποδείχθηκε πολύ πιο βαθύ. Όταν μάλιστα το ερώτημα εξειδικεύτηκε σε θηλυκότητες κάποιας μειονοτικής ομάδας, τα πράγματα δυσκόλεψαν ακόμα περισσότερο. Κάπως έτσι δεσμευτήκαμε όσο δε γνωρίζουμε να ρωτάμε και όσο μαθαίνουμε να μοιραζόμαστε τη γνώση. Δημιουργήσαμε, λοιπόν, μία λίστα με 6 βιβλία που έχουν, τόσο ως εμπνεύστριες και δημιουργούς, όσο και ως θεματολογία, γυναικείες φιγούρες και έμφυλες αναζητήσεις.
Είμαι Επικίνδυνη, συλλογικό έργο
Όταν πρωτοκυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Key Books το συλλογικό έργο Είμαι Επικίνδυνη, αφιερώσαμε περίπου 1000 λέξεις σε αυτό. Τρεις οργανώσεις για την ενδυνάμωση των θηλυκοτήτων, η Women Act, η αθηΝΕΑ και η Women on Top, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δώσουν φωνή σε 100 γυναίκες και θάρρος σε πολλές περισσότερες αναγνώστριες. Κάθε ιστορία ξεκινάει με τη φράση-οδηγία «Είμαι επικίνδυνη» για να πάρει τη δική της διαδρομή. Από τις έμφυλες διεκδικήσεις και την εργασία στη μητρότητα και τις σχέσεις, καθεμία προσθέτει ένα κομμάτι στο παζλ της γυναικείας εμπειρίας στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Γυναίκες: 40 Αγωνίστριες για την ισότητα της Isabelle Motrot
Στα χρώματα του φεμινιστικού κινήματος με μία μαύρη γυναίκα με υψωμένη γροθιά υποδέχεται το εξώφυλλο τις υποψήφιες αναγνώστριες. Η Isabelle Motrot δεν είναι η πρώτη που επιχειρεί να συγκεντρώσει γυναίκες που -η καθεμία από το ρόλο της- πάλεψαν για ισότητα. Καταφέρνει, όμως, να απευθυνθεί σε κάθε μέλος της οικογένειας που γνωρίζει ανάγνωση. Με την εικονογράφηση της Véronique Joffre μάς συστήνει 40 προσωπικότητες από το χώρο των Τεχνών, της Επιστήμης, της Πολιτικής και των Κινημάτων. Τα backgrounds τους είναι τόσο ξεχωριστά, όσο και οι επιδιώξεις τους. Έτσι, έχουμε την ευκαιρία να εξοικειωθούμε τόσο με τα ονόματά τους, που υποσχόμαστε να μην ξεχάσουμε, όσο και με το έργο τους.
Ο Κάλιμπαν και η Μάγισσα: Γυναίκες, Σώμα και Πρωταρχική Συσσώρευση της Silvia Federici
Ο δρόμος προς την ισότητα περνά μέσα από την κατανόηση των εμποδίων του. Η Silvia Federici, που στα 80 της παραμένει ενεργή στο φεμινιστικό κίνημα, καταπιάνεται με το κυνήγι μαγισσών υπό μία ενδιαφέρουσα σκοπιά. Όπως μας προϊδεάζει ο υπότιτλος, ερμηνεύει τη μοίρα των γυναικών από τα βασανιστήρια μέχρι την αστική καταπίεση μέσα από το πρίσμα της ανόδου του καπιταλισμού. Καταδεικνύει ουσιαστικά πώς η καθυπόταξη των γυναικών παράλληλα με άλλες πρακτικές εξυπηρετούσε τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Παράλληλα, μας διαφωτίζει για ρόλους και προνόμια που κατείχαν οι γυναίκες προτού τους στερηθούν βίαια. Το βιβλίο της Federici ενώνει τις γραμμές του παρελθόντος με το παρόν, προειδοποιώντας για το μέλλον.
Η μορφωμένη της Τara Westover
Η Tara Westover εκθέτει σε αυτό το σκληρό και συνάμα συγκινητικό βιβλίο την προσωπική της διαδρομή. Μεγάλωσε αποκομμένη από τον πολιτισμό κάπου στο Αϊντάχο σε μία οικογένεια που προετοιμαζόταν για τη συντέλεια. Η επιθυμία της για μόρφωση εκλαμβανόταν ως εναντίωση και προδοσία στις οικογενειακές αξίες. Πέρασε την ενήλικη της ζωή διχασμένη μεταξύ της γονεϊκής αποδοχής και της ακαδημαϊκής της σταδιοδρομίας. Τα διλήμματά της, απογυμνωμένα από αυτό το ακραίο πλαίσιο, αντανακλούν αυτά πολλών γυναικών στο σήμερα. Εμείς με τη σειρά μας, έχουμε την επιλογή να σταθούμε στα σκοτεινά σημεία της αφήγησης ή σε αυτά που μας γεμίζουν ελπίδα.
Φεμινισμός: Παρελθόν και Παρόν ενός Κινήματος της Deborah Cameron
-Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Πέρα από τα βιβλία αυτά καθαυτά, αξίζει να σταθούμε και στις συγγραφείς στις οποίες τα οφείλουμε. Η Deborah Cameron, ακαδημαϊκή γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ασχολείται ιδιαίτερα με τη σχέση γλώσσας, φύλου και σεξουαλικότητας. Στο παρόν ανάγνωσμα πραγματεύεται τις εξελίξεις στο δυτικό φεμινιστικό κίνημα από τον 19ο αιώνα ως σήμερα. Σε λιγότερες από 200 σελίδες χωρά με περιεκτικό τρόπο τις βασικές έννοιες και επιδιώξεις του φεμινισμού. Για πιο δομημένη ανάλυση τέμνει το περιεχόμενο στους τομείς της κυριαρχίας, των δικαιωμάτων, της εργασίας, της θηλυκότητας, του σεξ και του πολιτισμού. Σαφώς και δε μπορούν να στριμωχτούν ανισότητες και αγώνες αιώνων σε ένα μόνο βιβλίο, αλλά η Cameron κάνει μια εισαγωγή.
Βουκαμβίλια ποπ, μκχ
Η ποίηση είναι ο πιο άμεσος έμμεσος τρόπος να φτάσουν σε εμάς εικόνες και μηνύματα. Κράτησα, λοιπόν, την ποιητική συλλογή για να κλείσω μία λίστα που δε θα έπρεπε να έχει τέλος. Η Βουκαμβίλια ποπ είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της μκχ, όπως μας συστήνεται. Μέσα σε σχεδόν ογδόντα σελίδες μάς συστήνει τις «φίλες» της, κορίτσια που μπορεί να γνωρίζει ή και όχι, αλλά σίγουρα μας είναι οικεία. Κινείται σε μέρη της Αθήνας και στιγμές αστικής επιβίωσης. Κατονομάζει απερίφραστα την έμφυλη βία και την ταξική πάλη. Κι όσο αυτές οι έννοιες θα παραμένουν επίκαιρες, τόσο η «διαθήκη» της μκχ θα παραμένει ανοιχτή: «αφήνω/ στις φίλες μου/ την ελπίδα/ για το μέλλον του κόσμου».
Είναι αμέτρητα τα πράγματα που μας καθιστούν ατρόμητες. Η γνώση είναι ένα από αυτά.
