Συντάκτρια: Αθηνά Γιαντσίδη
“Reading is like thinking, like praying, like talking to a friend, like expressing your ideas, like listening to other people’s ideas, like listening to music, like looking at the view, like taking a walk on the beach.”
― Roberto Bolaño, 2666
Ο χρόνος είναι το 1996. Ή το 2007. Ή το 2065. Ο τόπος, ένα υπνοδωμάτιο. Ή το κατάστρωμα ενός πλοίου. Ή το κάθισμα σε ένα βαγόνι του μετρό. Η ώρα, σχεδόν απροσδιόριστη. Και το αντικείμενο της στιγμής, ένα βιβλίο.
Δεν έχει σημασία αν το παραπάνω αποτελεί ένα φανταστικό σκηνικό ή ένα πραγματικό στιγμιότυπο. Σημασία δεν έχει ούτε το πρόσωπο που πρωταγωνιστεί σε αυτό. Δεν θα επιχειρήσουμε να ασχοληθούμε παρά με το αντικείμενο της στιγμής. Και η αλήθεια είναι πως υπάρχουν εκατοντάδες πρίσματα υπό τα οποία μπορείς να το εξετάσεις.
Οι στατιστικές προσεγγίσεις, για παράδειγμα, αποτελούν δημοφιλές θέμα, ειδικότερα τα τελευταία δύσκολα χρόνια. Μειώσεις κατά αυξανόμενα ποσοστά σε εκδόσεις, πωλήσεις, διαθέσιμους τίτλους, την παραγωγή και τη διακίνηση σε όλα τα στάδια και τις εκφάνσεις. Ο τομέας του βιβλίου έχει πληγεί – ευτυχώς, όχι ανεπανόρθωτα ακόμη- όπως και κάθε άλλος.
Από την άλλη, το βιβλιόφιλο κοινό, και ας παραβλέψουμε προς το παρόν τις έρευνες περί του μεγέθους του, φαίνεται να παρουσιάζει σχετική σταθερότητα. Θα μπορούσαμε, μάλιστα, να εξετάσουμε και όλες εκείνες τις παραμέτρους της αναγνωστικής συμπεριφοράς που καθορίζουν αυτό το κοινό. Αιτίες, συνθήκες, περιβάλλοντα, η εγγενής συμπάθεια ή αντιπάθεια (που παρεμπιπτόντως, μπορεί κάλλιστα να μετατοπιστεί στην πορεία, προς οποιαδήποτε από τις δύο κατευθύνσεις), η τάση του εξωφύλλου ή των ανοιχτών σελίδων σε κάδρα στο facebook και το instagram. Και πάλι, αυτό που θα μας μείνει, συνήθως, είναι το αποτέλεσμα.
Και το ερώτημα του ‘’γιατί’’. Γιατί να πιάσω στα χέρια μου ένα βιβλίο ενώ μπορώ να…; Οι τυχεροί θα το έχουν ακούσει λιγότερες φορές. Η ειλικρινέστερη των απαντήσεων νομίζω πως είναι το ‘’δεν ξέρω’’. Δεν μπορείς να απαντήσεις πάντα και με ακρίβεια σε κάτι που επηρεάζεται τόσο καθοριστικά από το ίδιο το άτομο που θέτει την ερώτηση. Αυτό θα μπορούσε κανείς να πει με σιγουριά, όμως, πως το βιβλίο είναι ένας από τους αμεσότερους τρόπους να ρίξεις μια ματιά στον κόσμο – κι έπειτα στον εαυτό σου. Για άλλους, ο τρόπος αυτός θα μπορούσε να είναι η μουσική (ναι, ναι και ναι!), ο κινηματογράφος, οποιαδήποτε άλλη μορφή τέχνης ή κάτι τόσο ασυνήθιστο ή συνηθισμένο που ξεφεύγει από τις κοινές λίστες. Αλλά, το βιβλίο πάντα θα μοιάζει, νομίζω, με ένα παράθυρο. Μεγάλο ή μικρό, μπορεί να σου δείξει τι υπάρχει έξω. Από εκεί και πέρα, είναι επιλογή σου αν θα το κλείσεις, αν θα του γυρίσεις την πλάτη, αν θα μείνεις να χαζεύεις τη θέα, αν θα το ανοίξεις και θα κάνεις ένα βήμα παραπέρα.
Έτσι, χωρίς προσκολλήσεις, αλλά με πολλά κολλήματα και αγάπη, θα προσπαθήσουμε, από δω και στο εξής, να πάρουμε μια ιδέα από κάποιες από τις πλευρές αυτού του αντικειμένου της στιγμής. Έστω και μέσα από τις σελίδες μιας ψηφιακής γραφομηχανής.
Α, και μιας που φτάνει άνοιξη, ανοίξτε τα παράθυρα που λέγαμε, είναι ωραίο το φως έξω!
