Συντάκτης: Γρυλλάκης Νίκος
Φωτογράφος: Γεωργία Λαδοπούλου
Το Θέατρο Αριστοτέλειον έχει χτίσει μια παράδοση τα τελευταία χρόνια την οποία ακολουθεί σταθερά και αυτή δεν είναι άλλη από το να χαρίζει υπέροχο παιδικό θέατρο δια χειρός Μαριάννας Τόλη στα παιδιά της Θεσσαλονίκης. Μετά την περσινή πολύ επιτυχημένη “Παπλωματού”, η ομάδα του θεάτρου δεν επαναπαύεται και ανεβάζει τον πήχη όλο και πιο ψηλά, προσφέροντας στο κοινό θεάματα τα οποία μετά χαράς παρακολουθεί και κάποιος ενήλικας. Φέτος, η σκηνή του Αριστοτελείου φιλοξενεί τον “Μολυβένιο Στρατιώτη”, το υπέροχο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, το οποίο η Μαριάννα Τόλη επεξεργάστηκε μοναδικά και έτσι παρέδωσε στο κοινό ένα ροκ θέαμα για όλες τις ηλικίες. Η Νόνικα Μαλκουτζή, η Λίζα της παράστασης ανέλαβε να μιλήσει στο TFC Magazine για αυτή την ιδιαίτερη δουλειά.
Ε: Πώς είναι, Νόνικα, αυτός ο ιδιαίτερος ρόλος της Λίζας που έχεις αναλάβει στον “Μολυβένιο Στρατιώτη”; Η Λίζα είναι ένας χαρακτήρας που αλλάζει μέσα στο έργο;
Α: Η Λίζα είναι ένα κορίτσι σε προεφηβικό στάδιο, σε μια ηλικία που όλα είναι κάπως έντονα. Οι συμπεριφορές σε αυτή την ηλικία ισορροπούν μεταξύ παιδικών και ώριμων συμπεριφορών. Είναι ένα κορίτσι που του έμαθαν να είναι τέλειο. Ένα παιδί μεγαλώνει με ένα τρόπο και φοράει τα παράσημα αυτού του τρόπου. Η Λίζα, λοιπόν, βρίσκεται στη στιγμή που αποφασίζει πως δεν θέλει να είναι αυτή η Λίζα της μαμάς της αλλά η Λίζα του εαυτού της. Γι’ αυτό υπάρχει αυτή η μετάβαση μέσα στο έργο απ’ το κορίτσι της μαμάς σε ένα κορίτσι πνευματικά ώριμο.
Ε: Τι έχει αυτό το παραμύθι που σε έκανε να πεις το ναι στην πρόταση πιο γρήγορα;
Α: Το βασικότερο στοιχείο για μένα δεν ήταν μόνο το παραμύθι αλλά η ομάδα. Η ομάδα, η σκηνοθέτις και το θέατρο. Το Θέατρο Αριστοτέλειον είναι το σπίτι μας, εδώ δουλεύουμε τα τελευταία τρία χρόνια, η ομάδα αυτή είναι η οικογένειά μου και η Μαριάννα Τόλη η μαμά. Είπα ναι χωρίς δεύτερη σκέψη. Φυσικά, μέσα σε όλο αυτό αγαπώ πολύ τη μουσική, αγαπώ πολύ το χορό, αγαπώ πολύ το παραμύθι, αγαπώ τη μαγεία και όλοι αυτοί είναι λόγοι που συνετέλεσαν ώστε να πω ναι. Ήταν ένα άμεσο ναι, χωρίς δεύτερη σκέψη!
Ε: Τι συμβολίζει για σένα ο Μολυβένιος Στρατιώτης;
Α: Ο Μολυβένιος Στρατιώτης δεν είναι μόνο ένα παιχνίδι αλλά ένας συμβολισμός και νομίζω ότι αυτό προσπάθησε να δείξει η Μαριάννα Τόλη και η ομάδα πάνω στη σκηνή. Υπάρχει η τελείωση, η ολοκλήρωση. Όχι με την έννοια της τελειότητας αλλά με την έννοια του ολοκληρώνομαι ως άνθρωπος. Το πνεύμα και το σώμα να είναι σε μια ισορροπία. Ο Μολυβένιος Στρατιώτης για μένα συμβολίζει την τελείωση. Με την έννοια του τέλους, του ολόκληρου, του κύκλου. Στο τέλος βλέπουμε τον Μολυβένιο να εμφανίζεται με δύο πόδια. Η δική μου ανάγνωση είναι ότι εμφανίζεται έτσι λόγω της εμπειρίας, του φωτός που πήρε και τελικά ολοκληρώθηκε όχι μόνο το πνεύμα του αλλά και το σώμα του. Σώμα και πνεύμα σημειώσατε Χ.
Ε: Πόσο διαφορετικό είναι για έναν ηθοποιό να κάνει παιδικό θέατρο από το να κάνει θέατρο που απευθύνεται σε ενήλικες; Πόσο πιο απαιτητικό και αγχωτικό μπορεί να είναι;
Α: Είτε απευθύνεσαι σε ενήλικες είτε σε παιδιά το άγχος είναι εκεί. Νομίζω ότι το λειτουργικό και δημιουργικό άγχος είναι και βασικό συστατικό για να πετύχει κάτι. Το σίγουρο είναι ότι όλα τα είδη θεάτρου χρειάζονται αλήθεια. Η αλήθεια είναι δύσκολη και απαιτητική. Είτε κερδίζεις τον εαυτό σου και τον θεατή είτε αφαιρείσαι και αφαιρείς. Είναι μια διαφορετική συνθήκη αλλά η ουσία είναι ίδια. Το κοινό είναι με έναν τρόπο ίδιο, θέλει απλώς την αλήθεια. Τα παιδιά πάντα είναι πιο αυθόρμητα και ειλικρινή και ό,τι σκεφτούν θα το πουν χωρίς να διστάσουν. Όπως λέει ένας αγαπημένος μου φίλος “Όπως συμβαίνει στη ζωή συμβαίνει και στο θέατρο”. Αν δεν είσαι έτοιμος να αντιμετωπίσεις την αλήθεια των παιδιών ή και την σκληρότητά τους τότε χρειάζεται να κάνεις λίγη παραπάνω δουλειά με τον εαυτό σου. Η πραγματικότητά μας είναι ούτως ή άλλως πολύ σκληρή. Χρειάζεται να είμαστε εκεί για να την αντιμετωπίσουμε.
Ε: Θεωρείς ότι το θέατρο μπορεί να διδάξει αξίες και να μυήσει σε αυτή τη σκληρή όπως είπες πραγματικότητα;
Α: Το θέατρο για μένα δεν διδάσκει ούτε μαθαίνει. Το θέατρο για μένα εμπνέει όπως και η τέχνη γενικότερα. Εμείς αντλούμε έμπνευση από τη ζωή, την τέχνη, τον ήλιο. Σίγουρα κάθε μορφή τέχνης βοηθάει ένα παιδί να αποκτήσει τη δική του κριτική σκέψη και αυτό είναι το νόημα. Να εμπνεύσεις το παιδί να ασχοληθεί με κάτι παραπάνω από αυτό που καθημερινά βλέπει. Ένα παιδί βιώνει πάρα πολύ σκληρές καταστάσεις και βλέπει πολύ σκληρές εικόνες. Στην τηλεόραση, στον δρόμο. Αυτή η σκέψη είναι που θα το θωρακίσει για να βγει έξω στην κοινωνία.
Ε: Ποιο είναι το μεγαλύτερο όπλο που έχει ένας άνθρωπος για να υπερασπιστεί τη διαφορετικότητά του;
Α: Είναι πολύ προσωπική δουλειά αυτή. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται να ψάξει εντός του και να βρει ένα τρόπο να νιώσει ασφαλής. Να πιστέψει ότι είναι ασφαλής. Στην πραγματικότητα, παιδιά, όλοι είμαστε ασφαλείς. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια από τον εαυτό μας.
Ε: Πώς είναι για έναν ηθοποιό να ζει πολλές και διαφορετικές ζωές πάνω στο σανίδι;
Α: Ε, λοιπόν, παιδιά, έχει πάρα πολλή πλάκα. Δανείζεις το σώμα σου και κάνεις χώρο για έναν άλλο άνθρωπο. Αυτό από μόνο του είναι πάρα πολύ μεγάλο. Για να δανείσεις το σώμα σου πρέπει να κατέβει το εγώ σου σε ένα επίπεδο που ίσως δεν έχεις συνηθίσει. Να μη βγαίνει μπροστά ο εαυτός σου, οι δικές σου συνήθειες, οι δικές σου αντιδράσεις. Γνωρίζεις έναν άλλο κόσμο, άλλες συνήθειες και μια διαφορετική καθημερινότητα, έναν άλλο τρόπο σκέψης. Μετά μπορείς ευκολότερα να καταλάβεις και τους ανθρώπους γύρω σου. Δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι το κάνω αυτό με επιτυχία, όμως είναι ο αγώνας μου και ο δρόμος μου. Αν ακολουθήσεις τον δρόμο του δανεισμού του σώματός σου νομίζω ότι θα συμβούν μαγικά πράγματα στη σκέψη σου και στο είναι σου.
Ε: Πιστεύεις ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να αφουγκράζεται τι έχει ανάγκη το κοινό και να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση ή οφείλει να ακούει μόνο το δικό του ένστικτο;
Α: Ένας καλλιτέχνης οφείλει να ακούει τον εαυτό του αλλά να ακούει και την κοινωνία και τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων. Οφείλει να φέρει αυτούς τους δύο κόσμους, το εγώ του και το σύνολο, σε μια ισορροπία.
Ε: Νιώθεις ότι σε κάνει πλουσιότερη η ενασχόλησή σου με το θέατρο;
Α: Φυσικά, αλλιώς ποιο είναι το νόημα; Το νόημα είναι να συνεργάζεσαι, να γνωρίζεις καινούριους κόσμους, να συναναστρέφεσαι καλλιτέχνες, να σκίζεις τη σάρκα σου και να μπαίνεις σε άλλα σώματα.
Ε: Το πιο όμορφο πράγμα που άκουσες από κάποιο παιδί σε όλες αυτές τις παραστάσεις που κάνατε;
Α: Λοιπόν, παιδιά, θα μου επιτρέψετε να μοιραστώ μαζί σας ένα σχόλιο μιας μαθήτριάς μου. Τα τελευταία τρία χρόνια είμαι εμψυχώτρια στο Θεατρικό Εργαστήρι του Θεάτρου Αριστοτέλειον και θέλω να μοιραστώ αυτό το σχόλιο γιατί μου άγγιξε την καρδιά. Κάνουμε ένα κύκλο στο τέλος του μαθήματος τον οποίο λέω εγώ “Ιερό Κύκλο” και ρωτάω τα παιδιά πως αισθάνθηκαν για το σημερινό μάθημα. Μου λένε τα παιδιά “ένιωσα αγάπη, ένιωσα αρμονία, ένιωσα ισορροπία, ένιωσα ελπίδα” κλπ. Η Ισιδώρα, ένα κορίτσι πέντε χρονών, σταματάει και πιάνοντας την καρδιά της γυρνάει και μου λέει “Κυρία, μπορώ να πάρω λίγο χρόνο να ακούσω την καρδιά μου;” Όπως καταλάβατε αυτό το σχόλιο μου χάιδεψε την καρδιά και η καρδιά μου σχεδόν χόρεψε ένα μαγικό χορό. Για την υπόλοιπη μέρα δεν μπορούσα να συνέλθω.
Αν όλοι μας μπορούσαμε να πάρουμε πέντε λεπτά μέσα στη μέρα και να ακούσουμε την καρδιά μας ο κόσμος θα ήταν αλλιώς.
Ε: Ξεχνάμε να το κάνουμε όμως, έτσι;
Α: Φοβόμαστε. Υπάρχει μεγάλος φόβος να ακούσουμε την καρδιά μας. Η πιο δύσκολη εμπειρία ενός ανθρώπου είναι να έρθει αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Ο εαυτός μας είναι πολύ σκληρός. Έχουμε μάθει να αποφεύγουμε τη σκληρότητα. Είναι μεγάλες οι πληγές των ανθρώπων. Και φοβούνται ότι αν έρθουν αντιμέτωποι με τον εαυτό τους αυτές οι πληγές θα μεγαλώσουν κι άλλο. Φοβούνται ότι αν τις σκαλίσουν αυτές οι πληγές δεν θα επουλωθούν ποτέ. Αλλά παιδιά σκαλίστε τις πληγές! Επουλώνονται. Ορκίζομαι. Γινόμαστε καλύτεροι και εμείς και αν γίνουμε εμείς καλύτεροι τότε θα αλλάξει και ο κόσμος.
Ε: Θα μπορούσες να φανταστείς τη ζωή σου χωρίς το θέατρο και τη μουσική;
Α: Δεν θα ήθελα. Μπορώ αλλά δεν θέλω.
