Συντάκτρια: Νεφέλη Γκίκογλου
Από την Αντιγόνη μέχρι τη Μαντάμ Σουσού το παγκόσμιο θέατρο έχει γεννήσει εκατοντάδες ηρωίδες. Άλλες είναι τραγικά πρόσωπα, άλλες απλές φιγούρες της καθημερινότητας, άλλες πρωταγωνίστριες και άλλες θεατές της ίδιας τους της ζωής.
Πρόσωπα άλλοτε φανταστικά, άλλοτε υπαρκτά, με αρετές, με ελαττώματα, ενσαρκωμένα στη σκηνή με αμέτρητους διαφορετικούς τρόπους. Με αφορμή λοιπόν την Ημέρα της Γυναίκας, ξεχώρισα δυο θεατρικά έργα που αποτελούν αποκλειστικά «γυναικεία υπόθεση», έργα που βρέθηκαν στο δρόμο μου κι έγιναν αφορμή να αγαπήσω τον μαγικό κόσμο του θεάτρου λίγο παραπάνω.
ΟΚΤΩ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΝΤΑΙ, του Ρομπέρ Τομά
Πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία γαλλικής προέλευσης. Κέντρο της ιστορίας: ο φόνος ενός πλούσιου άντρα. Οι ύποπτοι: οκτώ γυναίκες. Όχι όμως οποιεσδήποτε γυναίκες, αλλά τα οκτώ θηλυκά της καθημερινότητάς του. Η σύζυγος, η πεθερά, η αδερφή της συζύγου, οι δύο κόρες, η οικονόμος, η υπηρέτρια και η αδερφή του θύματος.
Ένα απομονωμένο σπίτι στη Γαλλία γίνεται εν μία νυκτί ο τόπος ενός εγκλήματος και ο ένοχος πρέπει να αποκαλυφθεί. Καμία όμως από τις «κατηγορούμενες» δεν προτίθεται να παραδώσει τα όπλα, με αποτέλεσμα σε ένα μόνο βράδυ η ένταση να κορυφώνεται και να αποκαλύπτονται μυστικά καλά κρυμμένα που απειλούν να μεταμορφώσουν τη ζωή των ηρωίδων μια για πάντα.
Σε μια πρώτη ανάγνωση το έργο αυτό ξεχειλίζει από μυστήριο και ανατροπές, με κάθε χαρακτήρα να φέρει ένα πρωτοφανές κύμα ενέργειας. Οι δυναμικές των οκτώ γυναικών από το χαρτί και μόνο διαγράφονται σαρωτικές, καθώς καμία δεν προτίθεται να επωμιστεί το φόνο του άντρα του σπιτιού, και είναι όλες διατεθειμένες να ρίξουν τις μάσκες και να παίξουν όλα τους τα χαρτιά. Οι γκροτέσκες φιγούρες της Γκάμπυ, της Πιερρέτ, της Κατρίν, της Σουζάν, της Λουίζ, της Σανέλ, της Ογκουστίν και της Γιαγιάς υφαίνουν μια σπαρταριστή μαύρη κωμωδία με απόλυτα γυναικεία χροιά.
Μέσα όμως από το πλήθος των μηχανορραφιών που αποκαλύπτονται σε βάρος του εκλιπόντα «κυρίου Μαρσέλ» και των ανεξέλεγκτων βολών που ρίχνουν η μία γυναίκα στην άλλη, ο φόνος μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Στην πραγματικότητα, σε κάθε λεπτό του έργου, «δολοφονείται» και ένα μικρό κομμάτι της τέλειας εικόνας και του καθωσπρεπισμού της οικογένειας αυτής, αποκαλύπτοντας η σαθρότητα ενός νοικοκυριού όπου ο κύριος του σπιτιού είναι – θεωρητικά και πρακτικά – απών και οι οκτώ ηρωίδες καταφεύγουν στο ψέμα και την υποκρισία για να διατηρήσουν το status τους. Μια ανελέητη σύγκρουση χαρακτήρων λοιπόν, που μέσα από χιούμορ και ανατροπές καταδεικνύει μια «τρέλα» με ατόφια μέσα της τη γυναικεία λογική.
ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΑ, των Δημήτρη Κεχαϊδη & Ελένης Χαβιαρά
Το διαμαντάκι αυτό των Κεχαϊδη και Χαβιαρά αποτελεί έναν ύμνο στη γυναικεία ιδιοσυγκρασία και στις σχέσεις μεταξύ των γυναικών. Τέσσερις γυναίκες. Ένα ταξίδι. Και ανάμεσά τους η… ζωή. Η Αλέκα, η Μάρω και η Φωτεινή είναι τρεις Αθηναίες κολλητές, κάπου γύρω στα 40 τους. Η Αλέκα μένει μάλιστα με την κόρη της, Ηλέκτρα, μια «φευγάτη» φοιτήτρια κινηματογράφου.
Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ξεφύγουν απ΄ την καθημερινότητα της γκρίζας Κηφισιάς, οι φίλες αυτές αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι στην Ταϊλάνδη. Το μεγαλεπήβολο σχέδιο τους όμως θα βρίσκει συνέχεια μπροστά του εμπόδια, καθώς οι ζωές τους κρύβουν συνεχώς μικρές εκπλήξεις. Το σπίτι της Αλέκας μετατρέπεται λοιπόν στην αρένα του αγώνα της σύγχρονης μεσήλικης γυναίκας που προσπαθεί να βρει μια διέξοδο από τη ζωή της. Θέλει όμως όντως να τη βρει αυτή τη διαφυγή;
Εκ πρώτης όψεως το έργο ομολογώ πως μου φάνηκε σαπουνόπερα. Τέσσερις γυναίκες να υπεραναλύουν καταστάσεις και να πνίγονται σε μια κουταλιά νερό για υποθέσεις κυρίως ερωτικές. Μου πήρε λίγο καιρό όμως για να καταλάβω πως οι υπερβολικές και αστείες καταστάσεις του έργου δεν είναι παρά μια «θεατρική μεγέθυνση» της ανάγκης αυτών των τεσσάρων γυναικών να απαγκιστρωθούν από το τώρα.
Το ταξίδι αυτό αποτελεί στην πραγματικότητα το άλμα σε μια ζωή πέρα από υποχρεώσεις και συναισθηματικούς φαύλους κύκλους, σε μια ουτοπική ηρεμία. Όσο όμορφο και θελκτικό κι αν ακούγεται όμως, πόσο εύκολο είναι όντως να αφήσεις πίσω, έστω και για λίγο, τις συνήθειες και τις συμπεριφορές που καθορίζουν τη ζωή σου;
Ο δυναμισμός που κρύβουν μέσα τους αυτές οι γυναίκες είναι καταιγιστικός και βγαίνει προς τα έξω με τρόπο αληθινά ξεκαρδιστικό. Τα επάλληλα ευτράπελα συνεχώς τις προσγειώνουν και τις ανυψώνουν, φτάνοντας μάλιστα σε σημείο να δοκιμάσουν τα όρια της φιλίας τους.
Δεν υπάρχει όμως αναγνώστης ή θεατής που μέσα στις ζωές της Ηλέκτρας, της Αλέκας, της Μάρως και της Φωτεινής δε θα βρει έστω ένα μικρό κομμάτι από τον εαυτό του. Και αυτό γιατί αυτές οι γυναίκες, με χιούμορ και σαρκασμό, μεταφέρουν μια αλήθεια για τη γυναικεία φύση και για την ανάγκη που οι περισσότεροι από εμάς έχουν για αυτό το λυτρωτικό ταξίδι, που η καθημερινότητα συνεχώς το αναγκάζει να αναβληθεί.
